Opleidingsniveau blijkt nog steeds van grote invloed op het gezondheidsgedrag van Nederlanders. Dit blijkt uit de publicatie Een (on)gezonde leefstijl. Opleiding als scheidslijn, van sociologen van de Radboud Universiteit in samenwerking met het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). In de publicatie zijn verschillen in leefstijl (roken, alcoholconsumptie, fruitconsumptie, groentenconsumptie, lichaamsbeweging, overgewicht) tussen Nederlanders met verschillende opleidingsniveaus met representatieve gegevens van het European Social Survey (ESS) nader onderzocht. Zowel de opleidingsverschillen en leefstijl in Nederland als die in andere Europese landen zijn met deze gegevens in kaart gebracht. Onderzoekers van de Radboud Universiteit, verantwoordelijk voor de coördinatie van het Nederlandse deel van de ESS, hebben deze SCP-publicatie verzorgd.

Hogeropgeleiden vaker gezonder

In de meeste gevallen gedragen hogeropgeleiden zich gezonder. Laagopgeleiden hebben gemiddeld een hoger BMI dan hoogopgeleiden. Ten opzichte van lager opgeleide Nederlanders rookt een kleiner percentage hogeropgeleiden. Daarnaast eet een hoger percentage groenten en eveneens een groter deel fruit. Tevens beweegt een groter deel van de hoogopgeleiden minimaal 1keer per week intensief. Daarentegen drinkt een groter deel regelmatig alcohol. Jonge vrouwen, in alle opleidingsgroepen, blijken minder regelmatig te drinken dan mannen. Opmerkelijk is dat bij vrouwen van 46-70 jaar opleidingsverschillen in regelmatig drinken het sterkst naar voren komen.

Invloeden van ouders en partner

Alcoholconsumptie is gerelateerd aan het opleidingsniveau van de ouders: een groter deel van de Nederlanders met academisch opgeleide ouders drinkt regelmatig alcohol, ook als men zelf lageropgeleid is. Het hebben van een hoger opgeleide partner die rookt hangt samen met een lagere kans om zelf te roken, maar met een hogere kans om regelmatig alcohol te drinken. Samenwonen met een laag of middelbaar opgeleide partner hangt samen met een gemiddeld hogere BMI.

Stapeling van (on)gezond gedrag

Een opstapeling van ongezonde leefstijluitingen (roken, alcohol drinken, overgewicht) is ook gerelateerd aan opleiding: een groter deel van de Nederlanders met een lagere opleiding vertoont meerdere ongezonde gedragingen. Bovendien vertoont een groter deel van de hoogopgeleiden een stapeling van gezonde leefstijlkenmerken (dagelijkse fruit- en groentenconsumptie, bewegen). Hoogopgeleiden hebben vaker een gezonde leefstijl (waarin gezonde gedragingen worden gecombineerd met de afwezigheid van ongezonde gedragingen) dan laagopgeleiden.

Over het onderzoek

In de publicatie worden de opleidingsverschillen in zes leefstijluiting (roken, alcohol drinken, overgewicht hebben, groenten eten, fruit eten, voldoende bewegen) uiteengezet. Naast verschillen in individuele leefstijluitingen, wordt ook de stapeling van meerdere (on)gezonde uitingen onderzocht. De rol van de sociale context zoals de buurt waarin men woont, het opleidingsniveau van de ouders, of het opleidingsniveau van de partner en de nationale context (door een analyse van opleidingsverschillen in Europese landen) zijn meegenomen. Tot slot is er aandacht voor de beleidsrelevantie van opleidingsverschillen in (on)gezond gedrag. De data komen uit de zevende ronde van de European Social Survey (ESS) en zijn verzameld in 2014/2015.

Publicatie

Een (on)gezonde leefstijl. Opleiding als scheidslijn, dr. Stéfanie André, prof. dr. Gerbert Kraaykamp, dr. Roza Meuleman, Den Haag, Sociaal en Cultureel Planbureau, juli 2018, ISBN 978 90 377 0879 0. Het rapport is bekijken op http://digitaal.scp.nl/leefstijl Bron: Radboud Universiteit Datum: 10 juli 2018