Foodwatch eist strengere aanpak kindermarketing en suikerbommen

Woensdag 8 juli is de eerste ‘suikermaxdag’ van 2020: voor kinderen in de leeftijd van 4 tot 8 jaar. Kleine kinderen hebben nu al hun maximale jaarhoeveelheid suikers bereikt, gebaseerd op het advies van de Wereldgezondheidsorganisatie. Als het percentage overgewicht bij kinderen naar beneden moet, zal ook de suikerconsumptie moeten dalen. Campaigner Frank Lindner van voedselwaakhond foodwatch: “Het feit dat kinderen al halverwege het jaar hun suikermax hebben bereikt is geen verrassing als je naar de zwakke maatregelen tegen overgewicht kijkt. Tel daar de marketingtrucs en misleidende etiketten bij op, en een gezonde keuze maken wordt moeilijk voor ouders en kinderen.”

Suikermaxdag

In 2015 publiceerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) haar richtlijn “Suikerinname voor volwassenen en kinderen”. Hierin geeft zij de sterke aanbeveling om maximaal 10% van de dagelijkse energie uit ‘vrije’ suikers te halen. De WHO adviseert zelfs een beperking tot 5% voor extra gezondheidsvoordelen. Kinderen van 4 tot 8 jaar consumeren in Nederland relatief de meeste vrije suikers, bijna twee keer zoveel als de WHO adviseert als maximum. Hun suikermaxdag valt daarom het vroegst in het jaar: al op 8 juli hebben zij hun maximaal aanbevolen jaarhoeveelheid op. Dit betekent dat kinderen van 4-8 jaar (gebaseerd op cijfers van het RIVM) gemiddeld 19,25% van hun calorieconsumptie uit vrije suikers halen, in plaats van de aanbevolen 10%. In het algemeen geldt: hoe jonger, hoe groter het suikerprobleem. 9 op de 10 jongeren (7-18 jaar) en 6 op de 10 volwassenen (19-69 jaar) overschrijdt de 10% norm, zo blijkt uit de meest recente Voedselconsumptiepeiling van het RIVM.

Too little too less

De voortgangsrapportage van het Nationaal Preventieakkoord, dat twee weken geleden werd gepubliceerd, bevestigt het probleem opnieuw: te veel woorden, te weinig daden. Een belangrijke ambitie van het Nationaal Preventieakkoord (2018), dat in 2040 een gezonder Nederland wil bereiken, is het terugdringen van het percentage jongeren (4-18 jaar) met overgewicht tot maximaal 9,1% in 2040. De praktijk staat echter ver weg van de ambitie: in 2019 (13,2%) is het percentage jeugdigen met overgewicht zelfs hoger dan in 2018 (11,7%). De mooie ambities blijven dus vooral bij woorden, in plaats van daden. Uit de ‘Quick Scan’ van het RIVM (2018), over de mogelijke impact van het preventieakkoord blijkt dat de voorgestelde maatregelen tekort schieten om de ambities te behalen. Maatregelen die volgens het RIVM wél effectief kunnen zijn – zoals het wettelijk herformuleren van productsamenstelling, minder ongezonde producten aanbieden en prijsbeleid – worden niet of maar in beperkte mate ingezet. De voortgangsrapportage van het akkoord (van 22 juni 2020) toont ook nog eens aan dat de doelstellingen te vaag zijn: de doelen voor 2020 zijn “niet allemaal concreet en/of meetbaar”.

Suikerbommen en kindermarketing

De maatregelen die wel ‘concreet’ zijn wat betreft het terugdringen van overgewicht bij kinderen, zijn in diverse gevallen zwak. Een duidelijk voorbeeld zijn de afspraken met betrekking tot kindermarketing. Uit een selectie van suikerrijke producten voor kinderen, die foodwatch naar aanleiding van suikermaxdag onderzocht, blijkt dat kinderen nog steeds gelokt worden met kleurrijke en leuke plaatjes, zoals een vrolijk bijtje bij Kellogg’s en een kleurrijke eenhoorn bij Danone. Dergelijke ‘branded characters’ zijn nog steeds niet verboden. Enkel ‘licensed media characters’ (uit bijvoorbeeld tekenfilms of games) zijn dat. Lindner: “Of de kleurrijke sprookjesfiguren nu licensed zijn of niet, maakt voor kinderen weinig uit. Mijn nichtjes en neefjes blijven naar de verpakkingen met dieren en opvallende kleuren grijpen. Met als gevolg drama in de supermarkt of suikerbommen op hun bord.”

Naast het stopzetten van kindermarketing, moeten producenten ook gewoon minder suiker in hun producten stoppen. Ook dit blijkt echter een wassen neus. In 2014 hebben verschillende partijen het ‘Akkoord Verbetering Productsamenstelling’ ondertekend met als doel onder meer het gehalte aan suiker in producten naar beneden te halen. In de impactanalyses over het effect van de naleving van de afspraken concludeert het RIVM (2019) dat met de afspraken slechts kleine stappen zullen worden gezet om de dagelijkse inname van suiker te verlagen.  

Wat foodwatch betreft komt er nu een suikertaks, wetgeving en een einde aan alle vormen van kindermarketing om de hoge hoeveelheden suiker in producten aan banden te leggen.

Klik hier voor de berekeningen van suikermaxdag. 

Datum: 8 juli 2020
Bron: Foodwatch Nederland