16 november 2017 was geen gewone werkdag voor honderden medewerkers van de gemeente Rotterdam. De donderdagmiddag stond in het teken van het Winter Festival. Een dag die bedoeld was om de ambtenaren vitaler te maken, en minder stress te laten ervaren. Niet voor niets was het event tijdens de Week van de Werkstress.
Het Festival bestond uit drie delen: de lezingen van BrainFood, de Health APK en het Living Lab van het Winter Health Festival en de sportactiviteiten van Move More. Dat alles op de 21e en de 22e verdieping van De Rotterdam, met spectaculair uitzicht op een door mist omgeven Erasmusbrug.
Een feestelijke opening
Bij de opening van het event om 12 uur spreekt Olger van Griensven, manager beleid Gezondheid, Welzijn en Participatie, de toegestroomde ambtenaren toe. Hij stelt dat gemeente hard bezig is om haar inwoners vitaler te krijgen: “De gemeente Rotterdam wil graag dat haar inwoners gezond zijn, en dan is het goed om bij jezelf te beginnen.”
Honderden ambtenaren werken aan stress en vitaliteit
Daarna neemt Abigail Norville, directeur HCJ van de gemeente Rotterdam, het woord. Maar niet voordat het publiek voor haar heeft gezongen, ze is namelijk 40 geworden vandaag. Norville begint haar speech met haar telefoon in de hand. Daarmee wil ze een statement maken: “De telefoon is een symbool van hoe we aan het werk zijn de laatste tijd. Contact met vrienden en familie is belangrijk, maar je gezondheid blijft het allerbelangrijkste.” Wegblijven van die telefoon kan veel stress besparen. Als het aan Abigail ligt stuurt de gemeente haar werknemers dan ook geen berichten meer na werktijd.
Marlies Kamp, adviseur innovatie en zorgvernieuwing bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, is de laatste spreker bij de opening. Haar collega’s zijn veel bezig met het schrijven van beleidsstukken over zaken als vitaliteit. Maar Kamp ziet dat juist de hele dag beleid schrijven over zaken als HR dodelijk kan zijn voor die vitaliteit. Gelukkig zijn er bij VWS verstelbare bureaus, zodat er ruimte is om te zitten op een skippybal of om te werken terwijl je fietst op een ‘fietsstoel’. VWS heeft zelfs een eigen fitnesszaal, en ze delen stappentellers uit.
Lange rijen voor de Health APK
Vanaf de start van het event om 12 uur staan er lange rijen bij de Health Checks op de 22e verdieping. Daar kunnen de ambtenaren onder andere hun cholesterol, glucose, bloeddruk en BMI laten meten. Dat deed ook Merel van Gruijthuijsen, die werkt op de afdeling Bestuur- en Concernondersteuning. De juridisch medewerkster bleek zelf kerngezond, maar denkt dat dit een eyeopener kan zijn voor collega’s. Zelf blijft ze vitaal door veel te sporten, en ze let goed op haar voeding: “Ik eet twee keer per week vis.”
Bij de cholesterolcheck bleek haar cholesterol iets verhoogd, maar dat is een kwestie van erfelijke aanleg. Van Gruijthuijsen is wel blij dat ze dat op haar eigen werk kon checken: “dat scheelt weer een gang naar de huisarts.” Dat vindt ook Barbara Dankelman. Zij werkt op de afdeling HR, en is blij dat haar collega’s evenementen als deze organiseren. “Het is heel laagdrempelig. Normaal ga je pas naar de huisarts als er iets niet goed is. Nu niet. Een goed initiatief dus.” Wel vindt ze dat je zelf ook een aandeel hebt in je gezondheid: “Iedereen blijft natuurlijk zelf ook verantwoordelijk.”
Prikkelende lezingen bij BrainFood
In de bibliotheek zijn inmiddels de lezingen begonnen. Daar spreken verschillende experts op het gebied van vitaliteit en werkstress. Michiel Hobbelt van de Geluk Centrale trapt af: hij spreekt over werkgeluk, en het belang daarvan voor zowel werknemer als werkgever. Hij nodigt zijn toehoorders aan om met elkaar in gesprek te gaan over waar ze blij van worden op hun werk. Al snel blijkt dat we dat geluk vooral moeten zoeken in “oprecht contact”, “vrijheid” en “humor”. Hobbelt benadrukt “dat werkgeluk anders is dan tevredenheid, en dat werkgevers vooral moeten kijken naar het eerste. Want werknemers die écht plezier beleven op hun werk zijn veel minder ziek.”
Jean-Marc Bilderbeek van Kaderloos neemt het van hem over. De oud-ICT’er kiest een totaal andere insteek voor het bereiken van geluk: hij is zijn eigen smoothiebedrijf begonnen nadat hij zijn epilepsie overwon door het drinken van de groentesapjes. Bilderbeek beweert dat hij daardoor al jaren geen medicijnen meer hoeft te nemen. Hij ageert tegen ons westerse denkbeeld dat al het eten maar lekker moet zijn en heeft een duidelijk idee over hoe je vitaler kunt worden: “Elke ochtend een halve liter tot een liter groentesmoothie drinken en je merkt het verschil meteen.”
Een verdieping lager wordt er volop gedanst. Daar is namelijk een salsacursus bezig, gegeven door Ghislaine Kaper. In het begin een beetje onwennig voor de ambtenaren, die midden in hun werkdag zitten, maar als snel schudden ze de heupen los.
De nieuwste gadgets en ouderwets gezond eetadvies
In de aula staan er op het Winter Health Festival ook veel bedrijven in het Living lab. In dit ‘zorglaboratorium’ kunnen mensen bijvoorbeeld de beweeglijkheid van hun nek checken door middel van de virtual realitymethode van Corpus VR, of een persoonlijk voedingspatroon krijgen door een analyse van hun DNA. Klinkt futuristisch, maar dat valt wel mee, zegt Henry Cheung van Omnigen, dat de DNA-checks uitvoert: “Je DNA is uniek. We nemen er maar een klein sample van nodig, en dan kunnen we je al een persoonlijk werk- en voedingsadvies geven. Bijvoorbeeld over welke voedingsstoffen jij extra moet binnenkrijgen.”
Onder diegenen die hun gegevens hebben achterlaten zijn er vijf volledige DNA-checks verloot!
Voedingscoach Jacqueline Tetteroo helpt mensen vitaler te worden door op hun voeding te letten. Ze raadt aan om naast veel groente en fruit, regelmatig vis en ongezouten noten te eten. Het valt Tetteroo op dat er tegenwoordig zo veel verschillende producten te koop zijn in de supermarkt dat mensen meer behoefte hebben aan voorlichting over eten: “toen ik 10 was stonden er alleen maar producten uit de schijf van vijf op tafel. Mensen moeten beseffen dat die gezonde voeding er nog steeds is.”
Wie vitaal oud wordt, kan ook langer thuis blijven wonen. Precies dat is een speerpunt van de gemeente, en het is ook een onderdeel van het beleid van het nieuwe kabinet. Wie langzaam meer moeite krijgt met zijn of haar vitaliteit kan domotica gebruiken: technische snufjes die senioren kunnen helpen onbezorgd oud te worden. Op het event is een klein huisje gebouwd waarin een op afstand bestuurbare raamopener wordt getoond. Daardoor hebben ouderen minder kans om te vallen bij het openen van een raam. Er is ook een brievenbus die de post op heuphoogte opvangt. Zo hoeven ouderen niet meer te bukken bij het halen van de post.
Stress tegengaan door lopend vergaderen, sport en muziek
In de bibliotheek geeft Wim Tinke van Zitwerk ondertussen een lezing over werkstress. Door een quiz op de smartphone kijkt hij hoeveel mensen stress ervaren op hun werk. Dat blijkt mee te vallen bij de gemeente, hoewel de deelnemers wél aangeven vaak doodop te zijn als ze thuiskomen. Volgens Tinke is het aan de organisatie om iets te doen met die stress, door mensen een podium te geven voor het uiten van hun zorgen en ze meer te laten bewegen. Zijn tip om vitaler te worden: ‘vergader eens lopend, of buiten. Mensen werken altijd maar zittend, daar moeten we iets aan doen.’
Op het Festival zelf wordt daar al van alles aan gedaan. Om 15 uur wordt er bijvoorbeeld een heuse traploopmarathon gehouden. Een groep moedige ambtenaren sprint daarin omhoog naar de bovenste verdieping van De Rotterdam. De glazen kolos telt 40 verdiepingen. Misschien niet heel verrassend: de jongste deelnemer is als eerste boven. Sander van Nielen, 24, trainee van het Ingenieursbureau, vertelt met het zweet op zijn voorhoofd hoe hij zo vitaal is geworden. ‘Ik loop vaak hard, en als het te lang duurt voor de lift er is dan loop ik gewoon op en neer van de 32e naar de 22e verdieping.’ Maar ook als je niet van hardlopen houdt dan kun je vitaal blijven, vertelt Sander: ‘Ga gewoon bewegen! Voor iedereen is er wel een leuke sport te vinden.’
Een paar verdiepingen onder de top zijn er activiteiten die een stuk minder inspanning vragen. In glazen vergaderhokjes tussen de ambtelijke bureaus worden workshops gegeven die ambtenaren helpen bij een ander belangrijk onderdeel van vitaliteit: ontspannen. Zo is er een workshop ‘binaural beats’, waarbij de deelnemers een powernap kunnen doen onder begeleiding van twee nét verschillende tonen in hun oren. Die helpen ze bij het inslapen, en later weer bij het wakker worden. Martin Hanegraaf van Stadsbeheer deed de workshop en is enthousiast: ‘het is lekker ontspannen zo!’ Hanegraaf is blij dat de gemeente dit soort events organiseert. ‘Dan wordt je weer even uit je dagelijkse omgeving getrokken.’
Energiek aan het werk
Ook zorgverzekeraar IZA werkte mee aan het Winter Festival. Zij zijn een belangrijke partij voor de gemeente om samen te kijken naar de gezondheid van de medewerkers. Ongeveer 70% is verzekerd bij IZA. De gemeente en IZA zijn groot voorstander van het Positieve gezondheidsmodel van Machteld Huber en willen daarmee ook de bewustwording van de medewerkers vergroten. IZA heeft ook voor alle medewerkers een health app beschikbaar ongeacht of men hier verzekerd is of niet. Op de markt waren zij aanwezig met een bodyscan waarvan ruim 100 medewerkers gebruik hebben gemaakt.
Het Arboteam van de gemeente Rotterdam en Fysergo (bedrijfsfysiotherapeuten) hebben gedurende het event een grote inspanning verricht door 33 verdiepingen langs te gaan om mensen te helpen bij het instellen van hun werkplek. Ze stelden bij ruim 1200 ambtenaren het beeldscherm, de stoel en de tafelhoogte in om rugklachten te voorkomen.
Maar ook buiten het gebouw waren er activiteiten. Zo konden ambtenaren gaan wandelen met Ton Legerstee, en waren er verschillende workshops yoga en body sweeping. Ook was er de ‘easy work-out’, waarbij Edward Breve en Arun Vernooij buiten een bootcamp gaven die weliswaar sportief was, maar die je prima in je spijkerbroek kon doen. De medewerkers die meededen konden na de work-out gewoon weer aanschuiven bij een vergadering.
Bij de workshop ‘energiek aan het werk’ van Fysergo komen ook andere manieren aan bod waarop je elke dag vitaal aan het werk kunt. Zo helpt het om de bevlogenheid in jezelf aan te wakkeren, en zijn gezond eten, mindfulness, het herkennen van eigen talent en goed slapen belangrijk voor energiek werken.
Sporten en slapen
Een verdieping wordt dan ook tijdens een andere workshop van Fysergo aan een klein klasje uitgelegd hoe ze beter kunnen slapen. De ambtenaren pennen driftig mee wanneer de technieken worden besproken. De tips hebben te maken met de drie belangrijke pijlers van gezond slaapgedrag: hormonen, bioritme en lichaamstemperatuur. Zo is het bijvoorbeeld geen goed idee om direct voor het slapen een uurtje vol te sporten, omdat je lichaam dan opwarmt, en voor een goede slaap juist koud moet zijn. Daarom kun je ook beter geen warme douche nemen vlak voordat je naar bed gaat. Het advies: time je rondje hardlopen zo dat je een uur voor het slapengaan terug bent, en doe die warme douche maximaal een half uurtje voordat je gaat slapen!
Slapen, dat is wel het laatste waar ze deze middag mee bezig zijn op de 21e verdieping. Hier is het ‘Move more’ gedeelte van het Winter Festival. Met onder meer een spinningmarathon, waar in twee uur zo veel mogelijk geld wordt opgehaald voor de Hartstichting. Als de deelnemers na 2 uur van de fiets stappen, zijn ze moe maar voldaan.
Jeroen Fennema en Cora Thijssen van de afdeling Informatiemanagement deden mee. Cora spint drie keer in de week. Jeroen, die naar eigen zeggen ‘geen conditie heeft’, had het iets zwaarder: ‘het was doodvermoeiend, maar wel gigantisch leuk’. Hij vindt dat de gemeente best vaker sportevenementen kan organiseren: ‘gooi er gewoon een afdeling uit en zet er een sportschool in.’ Na de marathon bedankt Rutger Haandrikman van de Hartstichting de aanwezige deelnemers. ‘Bij de Hartstichting vinden we een gezonde levensstijl heel belangrijk, en we moedigen mensen altijd aan om meer te bewegen.’
Dansen voor de vitaliteit!
Boven zijn inmiddels de laatste lezingen bezig. Bij de workshop van Yme Gorter worden de deelnemers voor een scherm gezet. Zijn bedrijf Waai specialiseert zich in ‘helende geluidservaringen’, films met een mediatie-achtig effect. De deelnemers geven vooral aan dat ze er heel rustig van worden. Gorter zegt dat hoewel ‘ontspannend niet per se rustgevend hoeft te zijn’, hij zijn films in wil gaan zetten om patiënten in de wachtkamers van ziekenhuizen te helpen ontspannen.
In het Living Lab helpt Tess Wouda Kuipers van The Organizing Firm de aanwezige ambtenaren met iets dat het leven van veel werknemers beheerst: e-mail. Een volle inbox leidt tot meer stress, want dan zijn mensen in hun hoofd alleen nog maar bezig met die mailtjes die ze nog niet hebben beantwoord. Na het openen van je inbox ben je minstens een minuut bezig om weer in je werkritme te komen, stelt Wouda. En die mailtjes zijn een groot probleem bij de ambtenaren: meerderen hadden er nog duizend op ongelezen staan, met een uitschieter van 13.000.
Om half 5 is het tijd voor de afsluiting. Rutger Haandrikman van de Hartstichting vertelt hoe hij denkt dat mensen vitaal kunnen blijven. Vier dingen zijn daarbij voor hem belangrijk: ‘niet roken, veel bewegen, gezond eten en: weinig stress.’ Vooral dat laatste wordt volgens hem vaak vergeten. ‘Maar stress is heel belangrijk bij het voorkomen van hart- en vaatziekten.’ Blij neemt hij de opbrengst van de spinningmarathon in ontvangst.
Ook Winfried Houtman van de gemeente Rotterdam komt nog aan het woord. Hij grapt dat zelfs de RET meewerkte aan het event, ‘want alle roltrappen op het station waren uitgevallen’. Hij is blij met de hoge opkomst, en benadrukt nog eens het belang van vitaliteit voor zijn werknemers. Hij vertelt dat naast de activiteiten op de 21e en 22e verdieping er ‘zo’n 1000 mensen zijn geholpen door een team van ARBO-specialisten en fysiotherapeuten bij het opnieuw inrichten van hun werkplek.’ Na de laatste woorden van Houtman wordt de muziek nog even opgeschroefd en wordt de dag dansend afgesloten. Dansend voor de vitaliteit!
Graag bedanken we Chanella Mackay-Zandvliet, Pjer Vriens, Anita Olsthoorn, Abigail Norville, Olger van Griensven, Michiel Hobbelt, Jean-Marc Bilderbeek, Wim Tinke, Anita Olsthoorn, Tess Wouda Kuipers, Jelte Tempelaars, Bas Gerritsen, Luuk Simons, Ralph Touwslager, Victor Fu, Yme Gorter, Gaston Remmers, Winfried Houtman, Rutger Haandrikman, het Erasmus MC, Omnigen, Runningmates, Yolanda Swart en Jacqueline Tetteroo, Omega Wave, Anja Kuiper, Blockbusters, de GGD, Sense Health, VGZ/IZA, Corpus VR, Centrum voor Vitaliteit, Reflaxme, Edward Breve en Arun Vernooij, Ton Legerstee, Fysergo, Ghislaine Kaper, Esther Ruis-Odenkirchen, Chantal Tuinier, Merlijn Snijders en Brechje Scheiffes, Bea Hagenaar, Erwin Swaab, Lyn van den Boom, Hanneke Hartigh en de gemeente Rotterdam voor hun inzet op het Winter Festival!
