Wetenschappers en suikerindustrie onvoldoende transparant

• Uit nieuw onderzoek van foodwatch blijkt dat de Nederlandse suikerindustrie via het Kenniscentrum Suiker en Voeding (KSV) in grote lijnen dezelfde strategieën als ‘Big Tobacco’ gebruikt om de wetenschap te beïnvloeden.
• Negen Nederlandse wetenschappers hebben sterke banden met KSV.
• Alle negen wetenschappers doen publiekelijk uitingen in lijn met de belangen van de suikerindustrie: in wetenschappelijke publicaties, KSV-publicaties, YouTube-filmpjes, congressen, workshops en de media.
• Voor 6 van de 9 wetenschappers was er (op meerdere momenten) onvoldoende transparantie over hun toenmalige betrokkenheid bij KSV.

Elif Stepman van voedselwaakhond foodwatch: “Nu we kampen met een obesitasepidemie, kunnen we het echt niet gebruiken dat wetenschappers worden ingeschakeld om de risico’s van suikerconsumptie te bagatelliseren.”

Klik hier voor het rapport ‘Big Sugar’ in Nederland: De versmelting tussen wetenschappers en de suikerindustrie en de samenvatting. 

Voor de kar van de suikerindustrie

Uit nieuw onderzoek van voedselwaakhond foodwatch blijkt dat ‘Big Sugar’ in Nederland in grote lijnen dezelfde strategieën als ‘Big Tobacco’ gebruikt om de wetenschap te beïnvloeden. Deze strategieën zijn effectief: negen Nederlandse wetenschappers plaatsen suiker publiekelijk in een positiever daglicht, bagatelliseren de risico’s, bekritiseren maatregelen om de suikerconsumptie te reduceren, enzovoort. Dit kan de wetenschappelijke consensus verstoren, invloed hebben op voedingsbeleid en verwarring zaaien bij de consument.

Deze negen wetenschappers zijn betrokken bij de suikerindustrie via het Kenniscentrum suiker & voeding (KSV). KSV is gefinancierd door het bedrijf Suiker Unie (recentelijk gewijzigd naar ‘Cosun Beet Company’) en heeft volgens haar eigen statuten als doel: “het behartigen van de belangen van de suikerindustrie”.

‘Big Tobacco’-strategieën

1. Onderzoek(ers) financieren

Talrijke onderzoeken wijzen uit dat financiering van wetenschappelijke studies en/of wetenschappers tot beïnvloeding kan leiden. Uit het onderzoek van foodwatch blijkt dat negen Nederlandse wetenschappers sterke banden hebben met KSV en dus ook de suikerindustrie. Acht wetenschappers zijn de afgelopen 15 jaar gefinancierd door KSV, en 1 waarschijnlijk. Meerdere wetenschappers zijn betrokken bij KSV-publicaties (6), zitten of zaten in de wetenschappelijke raad van KSV (3) en/of de redactieraad (5). Acht van deze wetenschappers zijn ook betrokken (geweest) bij ILSI: een bekende voorvechter van de suikerindustrie en in 2019 ontmaskerd als lobbygroep.

2. Onderzoek verspreiden als het de eigen belangen ondersteunt, of bekritiseren als dat niet het geval is

Alle 9 wetenschappers die betrokken zijn bij (en/of gefinancierd zijn door) KSV, doen publiekelijk uitingen in lijn met de belangen van de suikerindustrie: in wetenschappelijke publicaties, KSV-publicaties (waaronder YouTube-filmpjes), congressen en workshops. Foodwatch legde verschillende van deze argumenten voor aan (internationale) experts en voedingsprofessionals, of ging ten rade bij gerenommeerde instituten zoals de Wereldgezondheidsorganisatie en Global Food Research Program. Hieruit blijkt dat wetenschappers betrokken bij KSV in meerdere gevallen een wel héél positief – en vaak ook discutabel – beeld over suiker schetsen

3. De pers en media gebruiken om de eigen belangen te vertegenwoordigen

Vijf van de negen wetenschappers vertegenwoordigen ook in de media de belangen van de suikerindustrie. Bij 4 wetenschappers was er onvoldoende transparantie over mogelijke belangenverstrengeling met KSV.
Artikelen in de media hebben vaak een groot bereik. Hierdoor kan op grote schaal verwarring worden gezaaid over suiker. 

4. Voordelige onderzoeksresultaten gebruiken om te lobbyen bij beleidsmakers

Acht van de negen wetenschappers die betrokken zijn bij KSV, zijn ook betrokken (geweest) bij internationale lobbyorganisaties van de industrie: bij de Europese tak van het International Life Science Institute (ILSI) en/of World Sugar Research Organization (WSRO). Beide organisaties staan bekend als lobbyorganisaties rond suiker en worden ondersteund door grote bedrijven binnen de suikerindustrie.

5. Niet transparant zijn over de betrokkenheid van de industrie

Transparantie over betrokkenheid bij de industrie is cruciaal. Iedereen moet kunnen nagaan of er sprake is van eventuele belangenverstrengeling – of hier in ieder geval waakzaam voor zijn. Voor 6 van de 9 wetenschappers was er (op meerdere momenten) onvoldoende transparantie over hun toenmalige betrokkenheid bij KSV, zoals over onderzoeksfinanciering, nevenfuncties en mogelijke belangenverstrengeling. Een 7e was niet transparant over nevenfuncties bij ILSI.

Stop de uitverkoop van wetenschap

Volgens foodwatch moeten onderzoek en onderzoekscommunicatie met betrekking tot producten die bewezen of mogelijk schadelijk zijn, zoals suiker, gedaan worden door onafhankelijke wetenschappers en onderzoeksinstanties. Foodwatch wil dat er een einde komt aan de uitverkoop van de wetenschap en roept de verschillende spelers via een manifest op tot actie.

• Klik hier voor het rapport en een samenvatting van de resultaten.
• Klik hier voor het manifest.
• Klik hier voor meer info over de campagne ‘Stop de uitverkoop van wetenschap’.

Bron: Stichting Foodwatch Nederland
Datum: 19 augustus 2020