Recent Nederlands onderzoek heeft uitgewezen dat de onderzochte corona antigeen neuszelftest voldoende betrouwbaar is als men op het moment van testen symptomen of klachten heeft die passen bij een corona infectie, maar niet als men geen symptomen of klachten heeft. Daarnaast blijkt dat de onderzochte speekselzelftest , waarbij in een buisje moet worden gespuugd, onvoldoende betrouwbaar is, ongeacht de aan- of afwezigheid van verkoudheidsklachten.
Veel landen hebben de coronamaatregelen versoepeld na de uitrol van de vaccinaties. Door de hogere besmettelijkheid van de deltavariant en het intreden van het winterseizoen is het aantal mensen dat getest moet worden sterk toegenomen. Echter, de diagnostische nauwkeurigheid van de zelftesten is grotendeels onbekend. Onderzoekers van het UMC Utrecht, in samenwerking met de GGD’s van West Brabant, Hart van Brabant en Rotterdam Rijnmond, de laboratoria van Microvida en het Erasmus MC, en het RIVM hebben in de grootste studie tot nu toe (in bijna 3,000 personen) de betrouwbaarheid van een veelgebruikte corona neuszelftest vergeleken met die van een op de Nederlandse markt beschikbare speekselzelftest. Om de teststraten te ontlasten adviseert het ministerie van VWS in Nederland op basis van dit onderzoek sinds vandaag dat de corona neuszelftest gebruikt kan worden in niet-kwetsbare mensen en bij aanwezigheid van milde verkoudheidsklachten.
Corona neuszelftest en speekselzelftest onderzocht
In het onderzoek werden personen van 16 jaar en ouder getest op drie Nederlandse GGD-testlocaties, ongeacht hun indicatie voor testen, symptomen en vaccinatiestatus. Bij elke deelnemer werd een PCR-test afgenomen en kreeg men vervolgens twee zelftestkits mee naar huis: een speekselzelftest en een neuszelftest. Ze werden gevraagd om beide zelftesten na aankomst thuis binnen een aantal uur uit te voeren, waarbij ze de uitslag van de PCR-test nog niet wisten. Nadat de deelnemers de uitslagen van de beide zelftesten hadden doorgegeven, werd voor elke test vervolgens de nauwkeurigheid bepaald, met de PCR-test als referentiestandaard.
Op basis van de PCR-test had in de onderzochte periode 6,5 procent van de deelnemers het coronavirus. De sensitiviteit was 85/182 (47 procent) voor de speekselzelftest en 124/180 (69 procent) voor de neuszelftest. Na een zogenoemde correctie voor besmettelijkheid was dit 55 procent voor de speekselzelftest en 84 procent voor de neuszelftest. De onderzoekers concluderen op basis hiervan dat de neuszelftest vrijwel dezelfde betrouwbaarheid heeft als wanneer deze testen worden afgenomen door professionals in de GGD teststraat. Echter, de onderzochte speekselzelftest is onvoldoende betrouwbaar.
Alleen betrouwbaar bij personen met symptomen
De betrouwbaarheid van de zelftesten werd ook vergeleken bij personen mét en zonder verkoudheidsklachten. Bij de mensen met klachten versus zonder klachten waren de gevoeligheden 51 en 26 procent voor de speekselzelftest, en 79 en 23 procent voor de neuszelftest. Na correctie voor besmettelijkheid was dit 57% en 39% voor de speekselzelftest, en 90% en 39% voor de neuszelftest. Hieruit blijkt dat de neuszelftest alleen bij personen die op het moment van testen symptomen hebben die passen bij een corona infectie voldoende betrouwbaar is. Echter, bij personen zonder symptomen is de neustest onvoldoende betrouwbaar.
Epidemioloog dr. Carl Moons (Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, UMC Utrecht) en hoofdonderzoeker van de studie zegt: “De uitkomsten van onze studie vormen de basis voor het vandaag aangepaste Nederlandse testbeleid. Het is duidelijk geworden dat deze corona neuszelftest een betrouwbaarheid heeft die te vergelijken is met wanneer deze test gebruik maakt van een neusafname door GGD medewerkers, maar alleen als de mensen klachten hebben die bij corona passen. Bij personen zonder klachten is de neuszelftest niet voldoende betrouwbaar. De onderzochte speekselzelftest is onvoldoende betrouwbaar, ongeacht of men klachten heeft of niet.”
De resultaten van deze studie – die binnen enkele dagen wordt gepubliceerd – gelden specifiek voor de onderzochte neus- en speekselzelftest. De onderzoeksgroep is bezig om de betrouwbaarheid van een aantal andere veelgebruikte neuszelftests verder te onderzoeken, zowel bij mensen met als zonder klachten.
Datum: 6 december 2021
Bron: UMC Utrecht
