Mensen met extreem droge ogen kunnen serumoogdruppels krijgen, afkomstig uit het bloed. Al tientallen jaren gebeurt dat met serum dat verkregen wordt uit bloed van de patiënt zelf. Onderzoekers van het Radboudumc laten in samenwerking met bloedbank Sanquin zien dat gebruik gemaakt kan worden van serum uit donorbloed. De resultaten van hun onderzoek hiernaar zijn gepubliceerd in Acta Ophthalmologica.

De meeste mensen die last hebben van droge ogen, zijn geholpen met kunsttranen, oogdruppels die de tranen vervangen. Deze zijn gewoon bij drogist of apotheek te verkrijgen. Maar in Nederland lijden enkele honderden patiënten aan extreem droge ogen, waarbij deze kunsttranen niet voldoende helpen. Dit zijn mensen met aandoeningen van de ogen die door een ontoereikende traanfunctie extreem droge ogen hebben waardoor zelfs wondjes op het hoornvlies ontstaan. Deze kunnen pijnlijk zijn, of zelfs troebelingen in het hoornvlies veroorzaken waardoor het zicht gevaar loopt. Voorbeelden zijn de droge ogen bij Sjögren syndroom (een auto-immuunziekte waarbij de traan- en speekselklieren ontstoken zijn)  of chronische Graft versus Host reactie  (een omgekeerde vorm van afstoting, waarbij donorcellen het lichaam van de ontvangende persoon afstoten).

Serumoogdruppels van het eigen bloed

Al tientallen jaren kunnen deze patiënten behandeld worden met zogeheten serumoogdruppels die worden gemaakt uit het eigen bloed van de patiënt: autologe serumdruppels. Serum is de heldere vloeistof die overblijft als bloed gestold is. Serum lijkt erg op traanvocht, doordat het onder meer eiwitten bevat die een herstellend effect hebben op beschadigd hoornvlies. De serumoogdruppels kunnen daardoor de functie van natuurlijke tranen overnemen en zo het hoornvlies beschermen tegen beschadiging.

Donorbloed is ook geschikt

Onderzoekers van het Radboudumc en bloedbank Sanquin laten nu zien dat het ook mogelijk is bloed van donoren hiervoor te gebruiken. Bij dit onderzoek gebruikten proefpersonen een maand lang serum oogdruppels van eigen bloed en een maand lang serumdruppels van donoren, ontwikkeld door Sanquin. Met vragenlijsten en onderzoek aan de ogen werden deze periodes met elkaar vergeleken: het effect was vergelijkbaar en er traden geen belangrijke bijwerkingen op. Dit kan een goede oplossing zijn voor patiënten die zelf niet in staat zijn bloed hiervoor af te staan, om medische of praktische redenen.

Nog niet beschikbaar voor grote groepen patiënten

Radboudumc-oogarts Cathrien Eggink, laatste auteur van het artikel: “We zijn heel blij dat dit onderzoek nu laat zien dat deze donor serumoogdruppels voor patiënten net zo goed werken als autologe serumoogdruppels. Deze zijn te allen tijde beschikbaar, de patiënt hoeft na de donatie van het eigen bloed nu niet meer enkele uren te wachten tot de druppels gemaakt zijn!” Verder bestaat er nu de mogelijkheid dat de eigen oogarts die deze druppels wil voorschrijven ze aanvraagt bij Sanquin. Vanwege de hoge kosten van de serumoogdruppels, komt op dit moment een beperkte groep patiënten in aanmerking voor deze oogdruppels.

Bron: Radboud UMC

Datum: 19 maart 2021