Primeur voor Nederland

“Spannend”, vond ETZ-gynaecoloog Petra Janssen de eerste ingreep met operatierobot Hugo in de OK van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) in Tilburg. Ze kende de operatierobot uiteraard al van de intensieve trainingen die zij en haar collega’s de maanden daarvoor hadden gevolgd. “Het was fijn om nu eindelijk alle vaardigheden in de praktijk te kunnen toepassen. De operatie ging heel goed, ik ben enthousiast over de mogelijkheden die Hugo biedt.” 

Het ETZ heeft sinds afgelopen zomer als eerste ziekenhuis in Nederland de ultramoderne chirurgische robot Hugo van Medtronic in huis. Daarvoor hebben de specialismen chirurgie, urologie en gynaecologie zich gezamenlijk sterk voor gemaakt. Hugo heeft vier beweeglijke armen die in alle richtingen kunnen worden gestuurd door de artsen die ermee werken. Net als bij de traditionele laparoscopische ingrepen worden kijkbuisjes gebruikt. Deze geven toegang tot het te opereren gebied voor een camera en de benodigde operatie-instrumenten.

Enthousiast

“We opereren met Hugo terwijl we zelf met een 3D-bril op achter een scherm zitten”, legt Janssen uit. “We kunnen zoveel meer zien dan als we met een gewone tweedimensionale laparoscoop werken. De armen van de robot kunnen apart van elkaar worden opgesteld, waardoor we eenvoudiger bij moeilijk te bereiken plaatsen in het lichaam kunnen komen. Dat helpt ons enorm bij ingewikkelde ingrepen.” 
De chirurgen, urologen, gynaecologen en de raad van bestuur hebben zich niet voor niets vijf jaar georiënteerd voor ze gezamenlijk tot de aankoop van Hugo besloten. Janssen: “We verwachten dat de inzet van deze specifieke robot al snel zijn meerwaarde zal bewijzen”. 

Training

Voordat Hugo in Tilburg ‘echt’ aan het werk mocht, dienden de artsen een intensieve training te volgen. Immers, de oog-hand-coördinatie vergt een nieuwe kijk van de specialisten. Janssen: “Toen wij net begonnen als specialist hadden wij als voorsprong boven oudere collega’s dat we waren opgegroeid met computergames. De huidige generatie medisch studenten zijn nu eigenlijk al weer verder dan wij destijds, door alle 3D-computerspelen die zij spelen”.
Janssen: “Ik ervoer als grootste hindernis dat ik in mijn hoofd een koppeling tussen de bewegingen van de robot en mijn manuele aansturing op afstand moest leren maken. Je ziet supergoed wat er bij de patiënt gebeurt, maar je mist in het begin het echte operatiegevoel”. De arts zit immers tijdens de ingreep aan een console op afstand, van waar met de handen de robot kan worden bediend.

Minder belastend

Janssen: “Ik kijk tijdens de ingreep naar de 3D-visualisatie op het computerscherm. In het begin miste ik het weefselcontact zoals ik dat bij een normale laparoscopie ervaar. Collega’s die al langer op deze manier werken verzekerden me tijdens de trainingen dat ik dat gevoel terug zou krijgen. En dat is inderdaad gebeurd en heb ik ook zo ervaren bij de eerste echte operatie”.
De trainingscyclus was uiterst intensief, geeft ze aan. “Na een intensieve virtual reality training in Tilburg zijn we onder meer in Gent opgeleid. We hebben eerst geleerd met de armen van Hugo te werken, balletjes in emmertjes leren stoppen, game-oefeningen gedaan en nep-operaties verricht. Ook kwam er heel veel theorie voorbij, maar het moeilijkste en het voornaamste is toch wel dat je goed leert hoe je de armen van Hugo moet instellen zodat die op de juiste en veilige manier boven en rond de patiënt gaan bewegen.”

Grenzen verleggen

Volgens Janssen heeft de robotchirurgie al laten zien dat ingrepen met nog meer precisie kunnen worden uitgevoerd. “Door het 3D beeld kunnen we veel dichter op het weefsel zitten.” Voor de patiënt heeft de robot-ingreep als grote voordeel dat die nauwkeuriger uitgevoerd kan worden. “We werken intensief samen met urologen en chirurgen, bijvoorbeeld bij het behandelen van vrouwen met endometriose. Ook zij gaan Hugo in het ETZ gebruiken. Op den duur, als iedereen is opgeleid, kunnen we alle grote ingrepen met deze robot verrichten”, denkt Janssen. “In het ETZ zijn we al jaren heel ver met het gebruik van minimaal invasieve ingrepen. Door de invoering van de robotchirurgie hopen we dat we de grenzen weer een stukje kunnen verleggen en winst boeken in operatietijd, postoperatieve pijn en opnameduur.” Maar de eerste werkelijke inzet van Hugo in het ETZ viel dus ten deel aan de gynaecologen – naast Janssen ook haar collega Femke Wilms. 

Strategische keuze

De aanschaf van Hugo is een strategische keuze. Chirurg David Zimmerman: “We verwachten dat de overstap vanuit onze uitgebreide laparoscopische ervaring makkelijker zal zijn. De ontwikkelingen op het gebied van robotchirurgie gaan zeer snel en wij willen als innovatief ziekenhuis de nieuwste behandelmogelijkheden aan onze patiënten blijven aanbieden. Mede omdat een toekomst zonder robotchirurgie ondenkbaar is. We hopen daarnaast bij te dragen aan de ontwikkeling van deze technologie door klinisch onderzoek te doen naar de exacte rol, kosteneffectiviteit en onderwijs”. Kortom, het ETZ verwacht dat de Hugo een verantwoorde investering is. Hugo werkt namelijk niet alleen snel, maar is daarnaast ook nog eens efficiënt.

Bron: ETZ

Datum: 28 november 2022