Kinderarts Charlie Obihara gebruikt mediforen om uitleg te geven over ziekte, behandeling en onderzoek. FOTO: ETZ/Ellen den Ouden

Obstipatie is een poepfile, een longontsteking een volle spons. En het afweersysteem is een waakhond. Kinderen (en ook volwassenen) begrijpen dingen beter als je het laat zien, dan als je het alleen uitlegt. Daarom bedacht kinderarts Charlie Obihara van het ETZ (Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis) in Tilburg de website Medifoor.nl: een site met medische metaforen, ondersteund door illustraties. Zo wordt uitleg gegeven over ziekte, behandeling en onderzoek.

Hoe vertel je in begrijpelijke taal aan een patiënt hoe het immuunsysteem werkt? Of wat insuline doet? Obihara doet dat in zijn spreekkamer via een medifoor. “Dat helpt de medische informatie begrijpelijk te maken. En makkelijker te onthouden. Zo leg ik aan kinderen afweerstoornis uit als een voetbalteam waarin een belangrijke speler ontbreekt. Maar ook voor volwassenen is het fijn om goed te snappen wat je hebt, of wat je medicijnen doen.”

Vaak grappig

Elke medifoor en dus elk onderwerp heeft zijn eigen tekeningen. Obihara gebruikt die om informatie te geven aan kinderen en ouders. Obihara:  “Visuele informatie is vaak beter te snappen dan tekst. Op de tekeningen kan ik precies uitbeelden wat nodig is. Laagdrempelig, en vaak grappig.” Enkele recente, kleine onderzoeken met mediforen in de kindergeneeskunde bevestigen dat het begrip en de tevredenheid over de uitleg beter is en de uitleg langer wordt onthouden. Grotere onderzoeken zijn in voorbereiding.

Laagdrempelig

De website Medifoor.nl is bedoeld voor zorgverleners, die de website kunnen gebruiken tijdens gesprekken met ouders en kinderen. Er staan nu enkele tientallen mediforen op, dat aantal wordt verder uitgebreid. Zorgverleners kunnen de mediforen via computer, laptop, tablet of smartphone gebruiken voor uitleg aan patiënten.
Obihara: “De uitleg is bewust laagdrempelig en houdt rekening met verschillende culturele achtergronden en ook met laaggeletterdheid. De arts kan heel gemakkelijk zoeken op ziektebeeld, orgaan of op de metafoor die gebruikt wordt. Voor sommige begrippen zijn verschillende mediforen. De arts kan dan kiezen welke het meest past bij de uitleg.”

Afrikaanse cultuur

Obihara is opgegroeid in de Afrikaanse cultuur, waar veel verhalen beeldend worden verteld. Zo kwam hij op het idee om illustraties te gaan gebruiken en bedacht hij het woord medifoor. Toen Obihara Albert Hennipman ontmoette, oprichter van Huis van Betekenis Utrecht, besloten ze samen om hier iets mee te doen dat gebruikt kan worden in de spreekkamer van artsen. Met een team van jonge artsen, illustratoren en communicatie experts verbeelden zij metaforen op een verhalende manier, in combinatie met korte uitlegteksten.

Het Medifoor-project wordt mede mogelijk gemaakt door subsidies van binnen- en buitenlandse innovatiefondsen, zoals Cultuur Innovatiefonds van de Provincie Utrecht (CIPU), Jeffrey Modell Foundation in New York, Lamepro en Takeda Nederland.

Longontsteking is een van de medische aandoeningen die wordt uitgelegd met een medifoor, ondersteund door illustraties. Bij longontsteking komt door slijm minder lucht door de longblaasjes heen, net als bij een natte spons die vol water zit. ILLUSTRATIES: Merel Barends

Bron: ETZ

Datum: 14 januari 2023