Sedatiespecialist Roland Schriks geeft zijn kennis door aan Britse en Deense collega’s. Foto: Jarno Verhoef
Eindhoven | Het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven trekt internationale aandacht met zijn vooruitstrevende aanpak op het gebied van sedatie buiten de operatiekamer (OK). Logisch, want de voordelen zijn talrijk: bijvoorbeeld ingrepen met minder impact voor patiënten én minder lange wachtlijsten.
Delegaties uit Denemarken (Gentofte Hospital, dicht bij Kopenhagen) en het Verenigd Koninkrijk (Glenfield Hospital in Leicester) bezochten recentelijk het ziekenhuis om te leren van het gespecialiseerde sedatieteam. “Bij internationale congressen worden we vaak gevraagd om onze methoden te delen, zoals ik onlangs in Berlijn mocht doen voor de behandeling van atriumfibrillatie, een hartritmestoornis”, legt Loes Braam, sedatiespecialist van het Catharina Ziekenhuis, uit. “Ik kwam met mensen van die ziekenhuizen in contact en zij wilden graag kijken hoe het er hier aan toe gaat en hoe het is om sederen buiten de OK op te zetten.”
Want beide ziekenhuizen beginnen vrijwel op nul. Het Catharina Ziekenhuis loopt min of meer dertien jaar voor. Want bij de introductie van landelijke richtlijnen in 2011 – die bepaalden dat sedatie buiten de OK niet meer door de behandelende arts zelf mocht worden uitgevoerd – ontwikkelde het Catharina Ziekenhuis een gespecialiseerde sedatieafdeling. Twee vooruitstrevende anesthesiologen namen samen met een MDL (maag-, darm-, leverziekten)-arts het initiatief om sedationisten op te leiden. Wat begon met vier sedationisten is in recordtijd uitgegroeid tot een team van elf. Dit ‘elftal’ voert jaarlijks zo’n 3500 sedaties uit.
Mensen met kanker of hartkwalen
Het sedatieteam van het Catharina Ziekenhuis werkt op veel verschillende afdelingen binnen het ziekenhuis. En komt daardoor met allerlei patiënten in aanraking: mensen die kanker hebben of hartkwalen, maar bijvoorbeeld ook vrouwen die op de polikliniek gynaecologie zijn. “Waar een stopcontact is, kunnen wij patiënten onder sedatie brengen,” zegt Loes Braam, die aan de onlangs herziene landelijke richtlijnen meeschreef, kort maar krachtig.
“Het verschil tussen sedatie en narcose is dat patiënten bij sedatie wel dezelfde medicijnen krijgen als bij narcose, maar in veel mindere mate”, aldus Loes Braam. “Ze slapen diep, maar ademen zelf. We maken oncomfortabele ingrepen op deze manier comfortabel. Artsen kunnen beter hun werk doen, omdat de patiënt ontspannen ligt en daardoor veel rustiger is. Het kan prima buiten de OK.”
Sedatie biedt tal van voordelen boven narcose: het is logistiek eenvoudiger, patiënten worden sneller geholpen omdat het minder tijd kost en het heeft minder impact op hen. “Sedatie is voor veel ingrepen een uitstekende vervanging voor narcose”, zegt anesthesioloog Kim Bijleveld. “Het zorgt voor minder druk op de OK. Daardoor zijn er minder lange wachttijden voor een operatie. En sedatie maakt de behandeling veel comfortabeler voor de patiënt. Vroeger werden ingrepen gedaan die zonder sedatie pijnlijk, soms zelfs traumatiserend, waren.”
Stoma voorkomen
En regelmatig bespaart de sedatie buiten de operatiekamer patiënten een operatie met grotere impact, zoals bij het verwijderen van tumoren in de slokdarm of darmen. Deze ingreep gebeurt dan met een endoscoop (een bestuurbaar slangetje). “Daardoor hoeven geen delen van organen weggehaald te worden en zijn gevolgen als bijvoorbeeld een stoma op deze manier te voorkomen. Lang niet elk sedatieteam zou beginnen aan sedatie bij zulke complexe gevallen, wat absoluut níet betekent dat er dan onveilig gewerkt wordt. Onze manier van werken biedt patiënten en zorgverleners veel voordelen”, vat Kim Bijleveld mooi samen.
Goede lokale afspraken – ziekenhuizen in de regio verwijzen door – en nauwe interne samenwerking tussen anesthesiologen en sedationisten ondersteunen het succes van het sedatieteam. “We zijn een opleidingscentrum voor Nederlandse ziekenhuizen. Leuk dat we nu ook onderwijs mochten geven aan collega’s uit Denemarken en het Verenigd Koninkrijk, die erg enthousiast waren over onze methoden”, vertelt Jeannette Meijer, teamleider OK-anesthesie en sedatie.
Sedatie wordt steeds groter
Ze is trots op haar team. “We blijven groeien en ontwikkelen”, zegt Jeannette Meijer. “Meer behandelmethodes zullen veranderen richting sedatie, wat niet alleen de OK’s ontlast, maar ook zorgt voor een aangenamere ervaring voor de patiënt. Patiënten komen ‘s ochtends binnen en gaan ‘s avonds naar huis. Dat scheelt veel beddencapaciteit.”
“Stel je voor dat die 3500 patiënten die we nu per jaar sederen, onder narcose zouden moeten worden gebracht”, sluit Kim Bijleveld af. “Hoe gigantisch zouden de wachttijden dan wel niet oplopen?” En dat zou Nederland met de zorgkrapte absoluut niet kunnen gebruiken.
Bron: Catharina Ziekenhuis
Datum: 11 juli 2024
