Oogarts en netvlieschirurg Fanny Nerinckx (UZ Gent) en haar team hebben voor het eerst in België een patiënt met een erfelijke oogziekte behandeld met een implantaat op het netvlies, ook wel bekend als een bionisch oog. De patiënt, een vrouw, kan na jaren blindheid opnieuw patronen waarnemen. Ze onderscheidt nu vormen zoals ramen en deuren, en het silhouet van mensen. De patiënte leed aan retinitis pigmentosa (RP), een zeldzame erfelijke oogaandoening die voorkomt bij 1 op de 3.000 Belgen. “Het is een aandoening waarbij lichtgevoelige cellen aan de binnenkant van het oog degenereren”, zegt dr. Nerinckx. “Het zicht gaat stilaan achteruit tot uiteindelijk vaak volledige blindheid volgt. Een behandeling of ingreep in een vergevorderd stadium van de ziekte was tot voor kort niet mogelijk in België.” Minicamera en zakcomputer Nu dus wel, dankzij een implantaat of bionisch oog dat ontwikkeld werd door Second Sight Medical Products, een start-up gespecialiseerd in medische apparaten die blindheid bestrijden. Het bionisch oog kreeg de naam ‘Argus II Retinal Prosthesis System’ of kortweg ‘Argus II’. De behandeling herstelt niet het normale zicht, maar vervangt gedeeltelijk de functie van het netvlies door een systeem met minicamera, zakcomputer en implantaat. Dat systeem laat de patiënt zien op een kunstmatige manier. De persoon draagt een bril met een minicamera in het midden van het montuur. De camera zendt de beelden naar een kleine draagbare computer. De computer vertaalt de beelden en zendt ze via een antenne op de bril naar het implantaat op het netvlies. Het implantaat werkt zoals de afgestorven lichtgevoelige cellen en stimuleert via 60 elektroden de nog intacte zenuwcellen van het netvlies. De zenuwcellen sturen het signaal via de oogzenuw naar de hersenen waar zich dan uiteindelijk het beeld vormt. Voor de persoon lijkt het alsof hij/zij opnieuw beelden of vormen kan waarnemen. Ook de patiënt in het UZ Gent kan op deze kunstmatige manier opnieuw zien wat er zich voor haar afspeelt. Opnieuw leren zien Voor de toepassing van Argus II is het cruciaal dat de patiënt ooit kon zien. “Na een succesvolle operatie in januari is het nu belangrijk dat de patiënt een intense revalidatie krijgt”, aldus dr. Nerinckx. “Tijdens de revalidatie in het UZ Gent leert de patiënt de beelden van de camera interpreteren en koppelen aan beelden die ze ooit al heeft gezien. Je kan het vergelijken met het leren van een nieuwe taal, maar dan met beelden. De eerste resultaten van de behandeling zijn positief. De patiënt is goed hersteld en kan stap voor stap beter waarnemen.” R.C., de patiënte, getuigt: “Na tien jaar blindheid kan ik opnieuw grote vormen zien. Ik zie licht en donker, contrastrijke deurkaders en lijnen.” “Sommige personen kunnen opnieuw de was sorteren en grote letters lezen”, vult dr. Nerinckx aan. “De levenskwaliteit van deze vrouw gaat er sterk op vooruit.” MTM Bron: Nieuwsblad.be Datum: 27 maart 2018 Eerste Belg met bionisch oog getuigt: “Ik kan weer letters zien. En hopelijk straks ook mijn kleinkinderen” Sinds 2010 was alles rondom haar één grijze massa. Maar als eerste patiënt in België kreeg R. een bionisch oog en sindsdien kan de 72-jarige dame weer licht waarnemen. Haar normale zicht krijgt ze nooit terug, maar ze is blij met de kleine stapjes vooruit. Nooit meer botsen tegen de stoelen in huis. Misschien opnieuw de was kunnen sorteren. “En hopelijk binnenkort mijn kleinkinderen terugzien.” Dat ze een oogziekte van haar ouders had geërfd – retinitis pigmentosa – kwam pas uit rond haar 60ste verjaardag. “Langzaamaan werd mijn zicht aangetast. Eerst kon ik alleen nog ‘door een koker’ kijken, die almaar smaller en waziger werd. Vijf jaar later werd ik compleet blind. Ik kon niet meer alleen buitenkomen, zelfs in huis liep ik constant tegen stoelen en andere meubels aan. Zeer vervelend. Maar er was niets aan te doen..” Tot de professor bij een controle in het UZ Gent vorig jaar vertelde dat ze als eerste patiënte in België in aanmerking kon komen voor een elektronisch oog. “Ik heb dit doorgesproken met mijn man en kinderen, en dan beslist de kans te grijpen. Ook al wist ik dat de grootste uitdaging ná de operatie op me wachtte. Ik moet namelijk van nul af aan beginnen met leren te waarnemen.” Donderdag 18 januari was D-day. Tijdens een drie uur durende operatie kreeg R.C. – de vrouw wil liever niet met haar naam in de krant – de Argus II-prothese van de Amerikaanse firma Second Sight ingeplant. “Ik was er best wel bang voor, maar uiteindelijk heb ik op geen enkel moment pijn gehad.” Zebrapad Vooraleer het systeem aangezet kon worden, moest het oog eerst herstellen. “Maar op 1 februari was het zover. Voor het eerst mocht ik de speciale bril dragen die bij het implantaat hoort. Veel zag ik niet, die eerste keer, alleen lichtflitsen. Maar zo wisten we wel dat het systeem werkte. En al hadden ze me goed voorbereid, het deed ráár, na al die jaren leven in het grijs. Ik was toch verwonderd.” Zien zoals u en ik zal R. nooit meer kunnen. Ze neemt enkel lichtjes waar. “Daarmee moet ik een puzzel maken. Het heeft wel even geduurd voor ik een lijn kon herkennen. Maar na enkele dagen training kon ik ook een vierkant en een driehoek onderscheiden. Elke nieuwe vorm is de eerste keer zeer moeilijk. De tweede en derde keer gaat het al vlotter. Vergelijk het met woordjes leren in een nieuwe taal. Ik zou soms sneller willen vooruitgaan, maar ik mag de bril nog niet langer opzetten dan twee uur per dag. Mijn ogen worden er nog te moe van. Maar zie, sinds kort kan ik alweer grote letters lezen op een scherm. Straks beginnen we aan de woordjes. En volgende week gaan we buiten trainen: een zebrapad herkennen, de stoeprand, een voorbijrijdende auto… Hopelijk kan ik het over een paar maanden zelfs zien als iemand naar me zwaait.” Zelfstandigheid Wat R. eraan heeft in het leven van alledag? “Ik zie eindelijk weer wanneer het ’s ochtends klaar is. Beetje bij beetje komt een stuk zelfstandigheid terug. Ik kan thuis al door de gangen stappen en de plinten volgen, zonder mij aan de muur te moeten vasthouden. En ik kan al een silhouet zien en weet dus of er iemand naast me staat. Hoe vaak is mijn man de keuken niet binnengekomen met de opmerking: ‘Tegen wie sta jij te praten?’ Omdat ik niet doorhad dat hij de kamer had verlaten.” “Ook al zal ik de lach op hun gezicht nooit kunnen ontwaren, mijn diepste wens is dat ik over enkele maanden mijn kleinkinderen kan zien aankomen. Nu moet ik wachten tot ze me aanraken. Ik heb er negen. De jongsten zijn 7 en 4, van hen heb ik me nooit een beeld kunnen vormen. De oudste is 22, ik weet nog precies hoe die eruitziet, maar ik wil graag zien hoe groot ze nu zijn.” Ingrid De Vos Bron: https://www.hln.be/de-krant/eerste-belg-met-bionisch-oog-getuigt-ik-kan-weer-letters-zien-en-hopelijk-straks-ook-mijn-kleinkinderen~a0b24b97/ Datum: 27 maart 2018 UZ Gent laat blinde vrouw weer zien met de hulp van “bionisch oog” Artsen van het Universitair Ziekenhuis in Gent hebben een vrouw met een erfelijke oogziekte een “bionisch oog” gegeven. Daardoor kan de vrouw na jaren blindheid weer gedeeltelijk zien. De ingreep is een primeur voor België. De vrouw lijdt aan Retinitis pigmentosa (RP), een erfelijke oogziekte die voorkomt bij 1 op de 3.000 Belgen. De ziekte doet lichtgevoelige cellen aan de binnenkant van het oog aftakelen, waardoor het zicht geleidelijk aan afneemt en de patiënt uiteindelijk blind wordt. Tot voor kort konden mensen bij wie de ziekte vergevorderd was, niet meer geholpen worden. Maar met het implantaat van een start-up kan dat wel. Het implantaat moet worden ingebracht op het netvlies waarna het fungeert als een “bionisch oog”. Implantaat verbonden met camera en computer Dr. Fanny Nerinckx is de eerste chirurge die het implantaat bij een Belgische patiënte heeft ingebracht. Het implantaat is verbonden met een draagbare computer en een brilmontuur met ingebouwde camera. De beelden die de camera registreert, worden door de computer omgezet in signalen die via het implantaat op het netvlies in de hersenen belanden. De hersenen zetten de signalen opnieuw om in beelden. Al zijn die wel beperkt. Zo kan de vrouw die in Gent behandeld werd, raam- en deuropeningen waarnemen alsook het silhouet van mensen. Echt zien kan ze met haar “bionisch oog” niet. Alleen voor mensen die ooit hebben kunnen zien Zoals de vrouw in Gent zijn er wereldwijd een 250-tal mensen die een “bionisch oog” hebben ingeplant ingekregen. Volgens dr. Nerinckx is zo’n implantaat alleen maar geschikt voor mensen die ooit hebben kunnen zien. “Patiënten moeten weten hoe ze de beelden die hun hersenen waarnemen, moeten interpreteren. Daarvoor is het belangrijk dat ze de beelden kunnen koppelen aan beelden die ze vroeger echt hebben gezien.” Wim Schepens Bron: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/03/26/uz-gent-laat-blinde-vrouw-weer-zien-met–bionisch-oog–/ Datum: 27 maart 2018 Video: Eerste implantatie van bionisch oog in België, maar hoe werkt het? Deze vrouw heeft als eerste in België een bionisch oog gekregen. Zeven jaar geleden werd ze blind, maar dankzij een implantaat kan de vrouw opnieuw letters waarnemen. Dit is hoe zo’n bionisch oog werkt. https://www.hln.be/nieuws/binnenland/eerste-implantatie-van-bionisch-oog-in-belgie-maar-hoe-werkt-het~ac520a94/ Bron: Kim Bols Op zoek naar meer informatie rond blinde & slechtziende personen (visuele handicap), bezoek dan de volgende websites / platforms: Website: http://www.visuelehandicap.be Facebook: https://www.facebook.com/blindenenslechtzienden Twitter: https://twitter.com/visuelehandicap Mailgroep: https://groups.yahoo.com/neo/groups/visuelehandicap Blinden & Slechtzienden op InfoNu.nl: http://miske.infoteur.nl/specials/blinden-en-slechtzienden.html Oogaandoeningen op InfoNu.nl: http://miske.infoteur.nl/specials/oogaandoeningen.html Oogweetjes & Oogtips op InfoNu.nl: http://miske.infoteur.nl/specials/oogweetjes-en-oogtips.html