Hierbij een overzicht van de promoties van Amsterdam UMC in de week van 18 tot 22 januari 2021

Dinsdag 19 januari 2021
Promotie (UvA), 15.00 u, online
Jacqueline Oliwa: De verborgen tbc-epidemie ontmaskeren

Er is dringend behoefte aan meer kennis over tuberculose (TB) bij kinderen in Kenia. Ook is meer duidelijkheid nodig over welke kinderen tbc kunnen hebben en hoe zij zich presenteren. Dat concludeert Oliwa in haar proefschrift over de belasting en de verdeling van kinder-TB in Kenia. De promovenda pleit voor duidelijke richtlijnen zodat artsen beter kunnen bepalen welke patiënten zij moeten onderzoeken en hoe ze moeten omgaan met negatieve testresultaten bij patiënten met symptomen. 
Oliwa adviseert om de aanpak van de TB-trainingen voor kinderen te herzien wat betreft doelstellingen, inhoud, vorm en deelnemers. Ook doet ze diverse andere praktische aanbevelingen, zoals het geven van trainingen in de ziekenhuizen, het verbeteren van teamwork en mentorschap en het herstructureren van workflows. 
Link naar proefschrift

Woensdag 20 januari 2021
Promotie (UvA), 16.00 u, online
Ornella Sortino: Darmflora beïnvloedt de afweer van slijmvliezen bij hiv

Bij mensen met hiv wordt een onevenwichtige darmflora gezien als een mogelijke oorzaak van de voortdurende ontsteking tijdens de chronische-infectiefase. Het vermoeden bestaat dat deze met hiv-geassocieerde ontsteking een belangrijke bijdrage levert aan het risico op een breed spectrum van andere ziekten, wat wil zeggen dat meerdere aandoeningen tegelijk bij een persoon optreden. Sortino beschrijft in haar proefschrift een reeks studies naar de invloed van de darmflora op de afweer van de slijmvliezen en hoe dit bijdraagt aan het ziektebeeld en ziekteprogressie. 
Link naar proefschrift

Donderdag 21 januari 2021 
Promotie (VU), 11.45 uur, online
Ellen Meijer: Eigen Kracht-conferenties bij gedwongen psychiatrie

Kunnen Eigen Kracht-conferenties helpen om dwang te voorkomen bij gedwongen psychiatrie? Als mensen met hun sociale netwerk en met steun van hulpverleners zelf een plan maken, krijgen ze dan meer grip op het leven? Lukt het om sociale kringen te vergroten en familie, vrienden en oude contacten weer te betrekken?
Ellen Meijer onderzocht 41 cases. Gemiddeld genomen ervaarden de betrokkenen meer controle en meer sociale steun. Het bleek niet altijd gemakkelijk om een conferentie te organiseren, mensen moesten schaamte overwinnen en open zijn over eigen ervaringen en behoeften. Dit vraagt moed van alle betrokkenen en vertrouwen in mensen en processen. Vertrouwen in de soms ongestructureerde plannen die cliënten en sociale netwerken opstellen. Eigen Kracht-conferenties kunnen helpen om partnerschap te ontwikkelen en te versterken tussen cliënten, hun sociale netwerk en professionals. Van belang is dat er wettelijke kaders worden gecreëerd, maar ook voorwaarden waaronder planvorming kan slagen. Daarnaast dienen professionals gefaciliteerd.
Link naar proefschrift

Donderdag 21 januari 2021 
Promotie (VU), 13.45 uur, online
Nicole Dekker: Verstoring doorbloeding haarvaten door gebruik van een hart-longmachine

Nicole Dekker onderzocht weefselschade van de haarvaten bij hartoperaties. Zo werd duidelijk dat het gebruik van een hart-longmachine de doorbloeding in de haarvaten verstoort en dat deze verstoring tot zeker de eerste dagen na de operatie blijft aanhouden.
In het laboratorium werden gekweekte bloedvatwandcellen van de haarvaten van verschillende organen (nieren, longen) blootgesteld aan bloed van patiënten die een hartoperatie ondergingen met een hart-longmachine. Deze cellen werden erg poreus. De mate van poreusheid van de bloedvatwandcellen blijkt gerelateerd aan de mate van verslechtering van de doorbloeding van de haarvaten van deze patiënten. Door het gebruik van een experimenteel hart-longmachine-model kon met medicatie deze poreusheid worden voorkomen.  Zo werden de doorbloeding in de haarvaten en de orgaanfunctie beschermd.
Dekker benadrukt dat de grote en kleine vaten anders reageren en dat de kleine haarvaten erg kwetsbaar zijn. De kwetsbaarheid lijkt veroorzaakt te worden door een verstoring in de bekleding van de bloedvatwand. Medicatie die de bloedvatwand versterkt, kan mogelijk deze kwetsbaarheid voorkomen en zo de doorbloeding van de haarvaten behouden.
Link naar proefschrift

Donderdag 21 januari 2021 
Promotie (VU), 15.45 uur, online
Sanne Duinkerken: Dansen met dendritische cellen

Sanne van Duinkerken deed onderzoek naar een vaccin tegen kanker. Door vaccineren leert het immuunsysteem om gevaren, zoals ziekteverwekkers of tumoren, te herkennen en (direct) op te ruimen. Zo wordt ziekte voorkomen of genezen. Voor de werking van een vaccin zijn dendritische cellen erg belangrijk. Deze cellen zitten voornamelijk in de huid en binden suikers op ziekteverwekkers om deze op te nemen en verwijdering te initiëren. Duinkerken beschrijft de ontwikkeling van een anti-kanker vaccin. Hierbij heeft ze gebruik gemaakt van de herkenning van suikerstructuren door de dendritische cellen. Door een suikerstructuur aan een stukje van een huidtumor (melanoom) te koppelen en te injecteren, werden specifieke dendritische cellen in de huid gemobiliseerd. Zo kon het immuunsysteem leren om melanoom te herkennen en op te ruimen.       

Donderdag 21 januari 2021
Promotie (UvA), 16.00 u, online
Marit Lucas: Betere beoordeling kanker tijdens weefselonderzoek

Weefselonderzoek is de hoeksteen van de diagnose en de behandeling van veel vormen van kanker. Het onderzoek bestaat uit het scoren van twee aspecten van de tumor: de agressiviteit (graad) en de locatie en verspreiding (stadium). Een belangrijk nadeel van dit onderzoek is de grote variatie tussen de beoordelingen van zowel de graad als het stadium van de tumor, wat kan leiden tot een suboptimale behandeling.
Lucas deed onderzoek naar de mogelijkheden om met deep learning het weefselonderzoek naar prostaat- en blaaskanker te verbeteren. Ze maakte gebruik van geautomatiseerde besluitvormingstools die getraind werden met dia’s van weefsels die door pathologen worden gelabeld. Lucas stelt dat deze technieken nog steeds onderhevig zijn aan de hoge verschillen doordat steeds andere pathologen de uitkomsten interpreteren.
Link naar proefschrift

Vrijdag 22 januari 2021 
Promotie (VU), 9.45 uur, online
Daphne Huizing: Nieuwe behandeling neuro-endocrine tumoren

Neuro-endocrine tumoren (NETs) zijn zeldzame kwaadaardige tumoren die algemene klachten kunnen geven als opvliegers en diarree. Hierdoor kan het lang duren voordat de diagnose wordt gesteld en kan de tumor zich uitzaaien. Een radioactief medicijn voor NETs is Lutetium-177-DOTATATE, dat door de tumoren wordt opgenomen en lokaal een bestralingsdosis afgeeft. De PRRT-therapie bestaat uit vier behandelingen met een standaard dosering. Na de therapie wordt de opname van het Lutetium-177-DOTATATE in beeld gebracht. Zo kan de afgegeven dosis energie in tumoren en gezonde organen berekend worden, ook wel dosimetrie genoemd. Dosimetrie na PRRT zou kunnen leiden tot een gepersonaliseerde behandeling met een hoge dosis bestraling op de tumoren en lage dosis bestraling op gezonde organen om uiteindelijk de uitkomsten na de therapie te verbeteren.
Link naar proefschrift

Vrijdag 22 januari 2021
Promotie (UvA), 10.00 u, online 
Christophe Mannaerts: Alleen biopt bij prostaatkanker na beeldvorming

Prostaatkanker is een van de belangrijkste oorzaken van sterfte bij mannen vanwege kanker. Desondanks heeft het merendeel van de prostaattumoren een zogenaamd insignificant beloop met weinig kans op klachten en amper invloed op de levensverwachting. Veel mensen sterven met, maar niet door prostaatkanker. 
Mannaerts stelt in zijn proefschrift dat het belangrijk is om alleen die mannen te diagnosticeren bij wie de kanker kan uitgroeien tot een levensbedreigende ziekte. De one-size-fits-all benadering – het systematisch afnemen van prostaatbiopten bij mannen met een verdenking op prostaatkanker – heeft nogal wat nadelen. Er worden veel onnodige biopsieën gedaan. 
Mannaerts stelt voor prostaatbiopsie te doen na onderzoek met MRI en/of echografie. Dit leidt tot een accurate diagnose van klinisch relevante prostaatkanker zonder daarbij onbelangrijke prostaatkanker te detecteren, aldus de promovendus.
Link naar proefschrift

Vrijdag 22 januari 2021 
Promotie (VU), 11.45 uur, online
Hille Voss: Advance Care Planning in de palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

Advance Care Planning (ACP) houdt in dat zorgverleners, cliënten en naasten met elkaar praten over de zorg en de medische behandelingen die mogelijk nodig zijn. Dit draagt bij aan de kwaliteit van leven van de cliënt en zorgt voor minder onvoorziene situaties. Voss concludeert dat ACP nog weinig wordt toegepast in de palliatieve zorg bij mensen met een verstandelijke beperking. Voor hen is zorg op maat, goed teamwerk en voldoende tijd nemen belangrijk. Ook is het essentieel dat zorgverleners nagaan hoe mensen met een verstandelijke beperking betrokken kunnen worden bij ACP.
Voss ontwikkelde samen met artsen, zorgverleners, naasten en mensen met een verstandelijke beperking een ACP-programma voor zorgprofessionals om hun competenties voor ACP bij mensen met een verstandelijke beperking te vergroten. Competenties zijn bijvoorbeeld het tijdig signaleren van zorgbehoeften en communiceren en rapporteren over de wensen van de cliënt voor toekomstige zorg. Het ACP-programma is getest binnen zes zorgorganisaties voor mensen met een verstandelijke beperking. Hieruit bleek dat de ACP-competenties van zorgverleners waren verbeterd. In de dagelijkse zorg voor mensen met een verstandelijke beperking zetten zij deze competenties vaker en beter in.

Vrijdag 22 januari 2021
Promotie (UvA), 13.00 u, online
Valeria Guglielmi: Het ontstaan van bloedpropjes in hart en slagaders

Het ontstaan van bloedpropjes (embolie) is een van de oorzaken van een beroerte, als een bloedpropje een bloedvat in de hersenen verstopt. Guglielmi probeerde het opsporen van de bronnen van de bloedpropjes te verbeteren door te kijken naar de verbindingen tussen hart en hersenen, de zogenoemde hart-brein-as. 
De promovenda keek naar de bronnen van embolie van het hart die artsen kunnen opsporen met beeldvorming. Ze heeft drie studies uitgevoerd naar de opbrengst van CT-angiografie bij het hart voor de detectie van risicovolle bronnen van embolie bij de aorta van het hart bij patiënten met een acute ischemische beroerte. 
Verder keek ze naar de (zeldzame) bronnen van embolie uit de slagaders om in de medische gemeenschap meer aandacht te krijgen voor deze oorzaak. Ze voerde studies uit bij ischemische beroertepatiënten met onderliggende acute aandoeningen aan belangrijke bloedvaten.
Link naar proefschrift

Vrijdag 22 januari 2021
Promotie (UvA), 14.00 u, online
Renate Hoogeveen: Last van hart- en vaatziekten door aderverkalking verlagen

Aderverkalking (atherosclerose) is een complexe aandoening met meerdere oorzaken. Hoogeveen keek naar drie van de belangrijkste spelers bij het ontstaan en het ontwikkelen van atherosclerotische hart- en vaatziekten (CVD). Deze factoren zijn: ontsteking, LDL-cholesterol (het ‘slechte’ cholesterol) en lipoproteïne(a) (Lp(a)). De promovenda hoopt zo in beeld te brengen wie risico loopt, wat de drijvende kracht is achter het risico en hoe het risico kan worden aangepakt om de last van CVD te verminderen.
Link naar proefschrift

Vrijdag 22 januari 2021
Promotie (UvA), 16.00 u, online
Mendy Karssies: Als het lichaam melksuiker (galactose) niet goed verwerkt

Klassieke galactosemie is een aangeboren fout in de stofwisseling, een ziekte waarbij de cellen van het lichaam galactose (melksuiker) niet correct verwerken. Centraal bij deze ziekte is het enzym galactose-1-fosfaat uridylyltransferase (GALT) dat essentieel is voor een van de stappen in de omzetting van galactose in glucose, dat door het lichaam wordt gebruikt voor energie. 
Bij patiënten met klassieke galactosemie (CG) werkt het enzym GALT niet goed door erfelijke veranderingen in het DNA. De ophoping van galactose in het bloed leidt tot de vorming van giftige producten en een tekort aan producten. Beide mechanismen dragen bij aan de complicaties bij patiënten, zoals motorische ontwikkelingsachterstand, spraakontwikkelingsachterstand, een lager dan gemiddeld IQ, cognitieve stoornissen, bewegingsstoornissen, en bij de meeste vrouwelijke patiënten problemen met de eierstokken. De presentatie van deze afwijkingen bij patiënten varieert enorm: van ernstig aangedaan tot volledig normaal. Hoe dat kan, is onduidelijk.
Karssies wilde de behandeling van galactosemie verbeteren en zocht naar een methode die voorspelt hoe de patiënt op de ziekte reageert. Om de kennis over ziekte en behandeling te verbeteren, heeft zij educatief materiaal ontwikkeld en getest voor kinderen en adolescenten met aangeboren stofwisselingsfouten.
Link naar proefschrift

Bron: AMC
Datum: 18 januari 2021