Hierbij een overzicht van de promoties van Amsterdam UMC 
in de periode 2 – 5 maart 2021

Dinsdag 2 februari 2021
Promotie (UvA), 15.00 uur, online 
Juliette van Baal: Eierstokkanker is niet één ziekte

Onderkenning van verschillende subtypen eierstokkanker is cruciaal voor het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek en de keuze van behandeling. Uit studies van Van Baal blijkt dat vrouwen met een zogenaamd laaggradig mucineus type eierstokkanker zonder aanwijzingen op uitzaaiingen, een lage kans hebben op lymfeklieruitzaaiingen. Voor deze vrouwen is het standaard verwijderen van lymfeklieren niet zinvol. Vrouwen met een hooggradig sereus type eierstokkanker, bij wie de ziekte beperkt is tot de eierstok, hebben juist baat bij aanvullende chemotherapie na standaard chirurgie. 
Ook blijkt dat in dit type eierstokkanker de dichtheid van afweercellen in een buikvliesuitzaaiing en het DNA-profiel van de tumor veel invloed heeft op de overleving. Van Baal definieert in haar proefschrift een aantal subgroepen op basis van microscopisch beeld, DNA-profiel, samenstelling van afweercellen en biologisch gedrag.
Epithelial ovarian cancer 

Woensdag 3 februari 2021
Promotie (UvA), 10.00 uur, online 
Joyce Man: Rol van DNA-schakelaars bij ontwikkeling van het hart

Man bestudeerde de rol van schakelaars in het DNA (zogenaamde enhancers en super-enhancers) die genen kunnen aanzetten in het ontwikkelende hart, het gezonde en het zieke hart. Ze onderzocht de moleculaire regulatie van twee belangrijke gen-clusters die betrokken zijn bij hartontwikkeling en hartziekte in muizen: het gen-cluster Nppa-Nppb, twee genen die worden gebruikt als biologische markers voor hartfalen en andere gerelateerde hartziekten, en het gen-cluster Scn5a-Scn10a waarin bepaalde mutaties geassocieerd zijn met hartritmestoornissen. 
De studie heeft tot nieuwe inzichten geleid over het belang van (super)enhancers in de moleculaire mechanismen van genregulatie en de ruimtelijke organisatie van het DNA in het hart.
Man maakte voor haar onderzoek gebruik van de CRISPR-Cas9 techniek waarvoor in 2020 de Nobelprijs voor Scheikunde is uitgereikt. CRISPR-Cas9 wordt wel de genetische schaar genoemd: een methode om precies in DNA te knippen en daar dingen te veranderen.
Functionally dissecting the regulatory genome of paralogous cardiac gene clusters

Woensdag 3 februari 2021
Promotie (VU), 13.45 uur, online 
Sauid Ishaq: Flexibele endoscopie-septumverdeling van Zenker’s-divertikel

Zenker’s divertikel (ZD) is een anatomisch defect, een uitstulping in de slokdarm en kan leiden tot moeite met slikken en regurgitatie (het terugstromen van voeding naar de mond). Ishaq voerde een eerste systematische review en meta-analyse (MA) uit van de literatuur gericht op Flexible Endoscopic Septum Division (FESD) voor Zenker’s divertikel. Hij introduceerde een nieuwe uitgebreide tool voor symptoomscoring die in een prospectieve studie is gevalideerd. Verder onderzocht hij de incidentie en etiologie van het falen van intubatie bij endoscopie. Hij voerde daarnaast de eerste studie uit met een groot aantal patiënten met de langste follow-up en keek naar de voorspellers van recidief. Zijn studies gaan over alle aspecten van ZD om hiaten in de literatuur aan te pakken en benadrukken de implicaties voor toekomstig onderzoek.
Flexible endoscopic Septum division for Zenker’s diverticulum

Donderdag 4 februari 2021
Promotie (UvA), 13.00 uur online 
Anayanci Masís-Vargas: Blootstelling aan kunstmatig licht in de nacht

Masís-Vargas heeft in knaagdieren de metabole en fysiologische effecten bestudeerd van acute blootstelling aan nachtelijk licht. Uit de resultaten bleek dat blootstelling aan kunstmatig licht ’s nachts schadelijk kan zijn voor de stofwisseling, hoewel dit afhangt van de diersoort. Dit effect zag de onderzoekster ook bij het gebruik van elektronische apparaten, met name apparaten die licht met korte en middellange golflengtes uitstralen. 
Aanvullend onderzoek is nodig om de achterliggende mechanismen op te helderen en om de lichtspectra die we in ons dagelijks leven gebruiken te optimaliseren. Masís-Vargas verwacht dat er in de toekomst zogenaamde adaptieve lichtproducten en lichtgevende apparaten komen die hun lichtspectra kunnen aanpassen aan het tijdstip van de dag. Dat kan bijdragen aan het voorkomen en beter behandelen van ziektes die ontstaan door veranderingen in het patroon van voedselinname, zoals overgewicht en diabetes.
Metabolic and physiologic effects of acute exposure to artificial light at night 

Donderdag 4 februari 2021
Promotie (VU), 13.45 uur, online
Ewout Smit: Patiënt centraal bij geriatrische revalidatie

Ewout Smit onderzocht het bevorderen van patiëntgericht werken in de geriatrische revalidatie. Hij keek naar het effect van patiëntgerichte goal setting – het gezamenlijk stellen van revalidatiedoelen tussen patiënt en professional – op belangrijke klinische uitkomstmaten. Daarnaast ontwikkelde hij in samenwerking met patiënten en professionals de eerste internationale Patient-reported Outcome Measure (PROM) speciaal gericht op ouderen en kwetsbare patiënten. Dit meetinstrument meet de voortgang van revalidatie juist vanuit het perspectief van de patiënt en geeft daarmee de patiënt een belangrijke stem in zijn/haar behandeling.
Veel ouderen en kwetsbare patiënten zijn niet in staat om direct na een behandeling of opname in het ziekenhuis naar huis te gaan, vanwege fysieke problemen. Dit betekent dat ze bijvoorbeeld niet veilig en zelfstandig kunnen lopen of voor zichzelf kunnen zorgen. Doordat patiënten vaak complexe en meerdere aandoeningen hebben en laag belastbaar zijn, kunnen ze niet terecht bij de klassieke medisch-specialistische revalidatie. Tegenwoordig is er geriatrische revalidatie, die bedoeld is voor deze kwetsbare groep patiënten. Hiermee kunnen deze patiënten langer thuis wonen. 
Patient-centeredness in geriatric rehabilitation

Vrijdag 5 februari 2021
Promotie (UvA), 10.00 uur, online 
Maria Olsen: Medische test met biomarker schiet vaak tekort

Het gebruik van biomarkers (meetbare indicator in het lichaam als aanwijzing voor een ziekte) als medische test, schiet tekort, ondanks alle aanbevelingen, instrumenten en richtsnoeren. Olsen stelt dat het gebruik van biomarkers als medische test zinvoller kan worden als de studies ernaar en de rapportage erover verbeteren. Het doel van haar project was om klinische evaluaties van biomarkers te documenteren en te kijken hoe problemen zijn te ondervangen. 
Ze heeft twee evaluaties uitgevoerd, van een prognostische en een diagnostische biomarker, om te illustreren hoe kan worden vastgesteld hoe goed een test presteert. Ook geeft ze handvatten over de interpretatie en rapportage van de test. Dit moet zodanig gebeuren dat besluitvormers adequaat worden geïnformeerd over de potentiële waarde van testen met biomarkers.
Shortcomings in and preferred strategies for evaluating biomarkers as medical tests 

Vrijdag 5 februari 2021
Promotie (UvA), 11.00 uur, online 
Jan Freund: Betere diagnostiek van kanker in urinewegen

Freund heeft de tekortkomingen op een rij gezet van de huidige diagnostische benadering van een veel voorkomende vorm kanker van de urinewegen (UTUC). Daarnaast heeft hij nieuwe optische technieken voor de diagnose van UTUC onderzocht.
Het blijkt dat de traditionele manier van het nemen van een biopt goed gaat, maar dat soms de ernst van de kanker niet goed wordt vastgesteld. Dit vergroot de kans dat patiënten de verkeerde behandeling krijgen. Freund bespreek andere technieken zoals OCT, de optische equivalent van echografie. In plaats van geluid wordt laserlicht het weefsel ingestuurd. Ook keek hij naar andere technieken. Deze bieden volgens hem een veelbelovende diagnostische nauwkeurigheid. 
Seeing Upper Tract Urothelial Carcinoma in a New Light

Vrijdag 5 februari 2021
Promotie (UvA), 13.00 uur, online 
Niki Medendorp: Bespreken van onzekerheden van genetisch kankeronderzoek

Soms krijgt iemand kanker door een erfelijke aanleg. Tegenwoordig is het mogelijk om afwijkingen in genen op te sporen die samenhangen met het krijgen van kanker. Dit vergroot de kans dat de arts een afwijking vindt, maar de uitkomst brengt ook onzekerheid met zich mee. Soms komt er een afwijking naar boven waarvan onduidelijk is of deze het risico op het krijgen van kanker verhoogt. Het kan ook een onschuldige afwijking zijn. Medendorp heeft onderzocht hoe artsen deze onzekerheden het beste kunnen communiceren naar patiënten en familieleden.
Er zijn volgens haar verschillende strategieën om onzekerheid te communiceren. Een voorbeeld is: geef een gevoel van controle door de vervolgstappen te schetsen. Daarnaast is gebleken dat er geen gouden standaard is voor het communiceren van onzekerheid tijdens de genetische counseling. Individuele eigenschappen van de patiënt blijken een grote rol te spelen bij het bepalen welke strategie het meest geschikt is. Daarom adviseert Medendorp rekening te houden met die individuele eigenschappen en de behoefte goed uit te vragen over het krijgen van een onzekere uitslag, voordat de onzekerheid besproken wordt.
Discussing uncertainty during cancer genetic counseling about multigene panel testing

Bron: AMC
Datum: 3 februari 2021