Bijna 2,5 miljard mensen ter wereld – oftewel 1 op de 4 mensen – zal in 2050 in een zekere mate last krijgen van gehoorverlies, zo waarschuwt het eerste wereldrapport over het gehoor van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), dat op Wereldhoordag op 3 maart is uitgebracht. Tenminste 700 miljoen mensen zullen toegang nodig hebben tot oor- en gehoorzorg en andere revalidatiediensten, tenzij actie wordt ondernomen.

“Ons gehoor is kostbaar. Onbehandeld gehoorverlies kan een verwoestend effect hebben op het vermogen van mensen om te communiceren, te studeren en in hun levensonderhoud te voorzien. Het kan ook van invloed zijn op de geestelijke gezondheid van mensen en het vermogen om relaties in stand te houden aantasten,” aldus Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO. “Dit rapport laat de omvang van het probleem zien, maar biedt ook oplossingen in de vorm van empirisch onderbouwde interventies. 

Het rapport onderstreept de noodzaak om de inspanningen ter voorkoming en bestrijding van gehoorverlies versneld te gaan implementeren door te investeren in gehoor- en hoorzorg en de toegang daartoe uit te breiden. Investeringen in oor- en hoorzorg zijn kosteneffectief gebleken: Volgens berekeningen van de WHO kunnen regeringen een rendement verwachten van 18 dollar (bijna 13 euro) voor elke dollar (0,83 euro) die er in wordt geïnvesteerd.

Belangrijkste bevindingen van het rapport

Een gebrek aan nauwkeurige informatie en het stigma ten opzichte tot ooraandoeningen en gehoorverlies, weerhoudt mensen er vaak van om de juiste zorg te zoeken. Zelfs onder zorgverleners is er vaak een gebrek aan kennis over preventie, vroegtijdige herkenning en behandeling van gehoorverlies en ooraandoeningen, waardoor ze niet in staat zijn om de juiste zorg te verlenen.

In de meeste landen is oor- en hoorzorg nog steeds niet geïntegreerd in de nationale gezondheidszorgstelsels en is het voor mensen met ooraandoeningen en gehoorverlies lastig toegang te krijgen tot zorgdiensten. Bovendien wordt de toegang tot oor- en hoorzorg slecht gemeten en gedocumenteerd, en ontbreken relevante aanwijzingen tot gehoorverlies vaak in het gezondheidsinformatiesysteem.

Maar het duidelijkste probleem is het tekort aan oorzorgprofessionals. Van de landen met lage inkomens heeft ongeveer 78% van de landen minder dan één KNO-arts per miljoen inwoners; daarnaast heeft 93% van de landen minder dan één audioloog per miljoen inwoners, heeft slechts 17% van de landen één of meer logopedisten per miljoen inwoners en maar 50% van de landen één of meer dovenleraren per n miljoen aantal inwoners. Deze kloof kan worden gedicht door de oor- en hoorzorg in de eerstelijnsgezondheidszorg te integreren via strategieën zoals taakverdeling en opleiding, zoals in het verslag wordt uiteengezet.

Zelfs in landen met een relatief hoog percentage oor- en hoorzorg medewerkers is er een ongelijke verdeling van specialisten. Dit vormt niet alleen een probleem voor mensen die zorg nodig hebben, maar stelt ook onredelijke eisen aan de zorgprofessionals die deze diensten verlenen.

Belangrijkste oorzaken van gehoorverlies

Bij kinderen kan bijna 60% van het gehoorverlies voorkomen worden door betere maatregelen te treffen zoals de vaccinatie ter voorkoming van rodehond en meningitis, betere zorg voor moeder en kind en een screening door te voeren voor een vroegtijdige behandeling van otitis media, ofwel ontstekingsziekten van het middenoor. Bij volwassenen kunnen lawaaibeheersing, veilig luisteren, toezicht op chemische vergiftigingen door geneesmiddelen en een goede oorhygiëne helpen om een goed gehoor te behouden en de kans op gehoorverlies te verkleinen.

Identificatie is de eerste stap in de aanpak van gehoorverlies en gerelateerde ooraandoeningen. Klinische screening op strategische momenten in het leven zorgt ervoor dat gehoorverlies en ooraandoeningen zo vroeg mogelijk kunnen worden geïdentificeerd.

Recente technologische vooruitgang, waaronder nauwkeurige en eenvoudig te gebruiken instrumenten, kunnen ooraandoeningen en gehoorverlies identificeren op elke leeftijd, in klinische of gemeenschapsomgevingen, en met beperkte training en middelen. Screening kan zelfs plaatsvinden in moeilijke situaties zoals die zich voordeden tijdens de COVID-19-pandemie en in afgelegen en onderbezette gebieden in de wereld.

Toegang tot tijdige en passende zorg

Als de diagnose eenmaal is gesteld, is vroegtijdig ingrijpen essentieel. Medische en chirurgische behandeling kan de meeste ooraandoeningen genezen, waardoor het gehoorverlies mogelijk ongedaan wordt gemaakt. Wanneer het gehoorverlies echter onomkeerbaar is, kan revalidatie ervoor zorgen dat de getroffenen de nadelige gevolgen van gehoorverlies vermijden. Er is daarvoor ook een hoog aanbod aan effectieve opties beschikbaar. Gehoortechnologie, zoals gehoorapparaten en cochleaire implantaten, zijn, wanneer zij gepaard gaan met passende ondersteunende diensten en revalidatietherapie, doeltreffend en kosteneffectief en kunnen zowel kinderen als volwassenen ten goede komen.

In het verslag wordt opgemerkt dat het gebruik van gebarentaal en andere middelen van zintuiglijke vervanging, zoals voorlezen, belangrijke opties zijn voor veel doven; hoorhulptechnologie en hulpmiddelen of bemiddelaars zoals ondertiteling en gebarentaaltolken kunnen de toegang tot communicatie en onderwijs voor mensen met gehoorverlies verder verbeteren.

“Om ervoor te zorgen dat de voordelen van deze technologische vooruitgang en oplossingen voor iedereen toegankelijk zijn, moeten landen een geïntegreerde, mensgerichte aanpak hanteren”, aldus Dr. Bente Mikkelsen, directeur van de WHO-afdeling voor niet-overdraagbare ziekten. “Het integreren van oor- en hoorzorginterventies in nationale gezondheidsplannen en het leveren van deze interventies via versterkte gezondheidssystemen, als onderdeel van universele gezondheidsdekking, is essentieel om aan de behoeften te voldoen van mensen die risico lopen op gehoorverlies of met gehoorverlies moeten leven.”

Bron: WHO
Datum: 4 maart 2021