Zes onderzoeksprojecten die (deels) worden uitgevoerd in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) ontvangen ieder een subsidie van maximaal 750.000 euro uit het programma: ZonMw Open Competitie. Het geld wordt in Leiden onder andere ingezet voor onderzoek naar tumorafweer met weefsel t-cellen en voor een studie naar de invloed van genen als de biologische basis voor een lang en gezond leven.

Alle LUMC-onderzoeksprojecten die financiering ontvangen uit het ZonMw-programma worden hieronder uitgelicht.

Lang Leve de familie: genen en gedrag als de biologische basis voor een lang en gezond leven

De levensverwachting stijgt wereldwijd, de winst in gezonde levensjaren blijft daarbij achter. Langlevende families opgespoord in Nederlandse databanken verouderen vaak tot op hoge leeftijd vrij van ziekte. In dit project doorgronden onderzoekers prof. dr. Eline Slagboom (LUMC), prof. dr. Dorret Boomsma (Vrije Universiteit), dr. Monique Verschuren (RIVM) en dr. Marian Beekman (LUMC) de samenhang tussen sociale, gedrags-gerelateerde en genetische mechanismen die bescherming bieden tegen chronische ouderdomsziekten en gezonde veroudering stimuleren. Meer weten over dit onderzoek? Bekijk dan ook de pep-talk van Eline Slagboom over een lang en gezond leven.

Klaar voor nieuwe T: tumor afweer met weefsel T cellen

Kanker bestaat uit meer dan tumorcellen maar zijn ook doortrokken van normale cellen van het lichaam, zoals afweercellen. Immuuntherapie activeert afweercellen die vervolgens zorgen voor remming van de tumorgroei. In dit project onderzoeken prof. dr. Thorbald van Hall (LUMC) en dr. Klaas van Gisbergen (Amsterdam UMC) de rol van nieuwe afweercellen: weefsel T cellen.

Uitzaaiingen van kwaadaardige kankercellen tegengaan en deze weer therapiegevoelig maken

De meeste kankerpatiënten gaan dood aan kwaadaardige uitzaaiingen, of doordat de patiënten ongevoelig zijn geworden voor chemotherapie. In dit project streven prof. dr. Peter Ten Dijke (LUMC), dr. Pouyan Boukany (TU Delft), prof. dr. John Martens (Erasmus MC) en prof. dr. Stefan Sleijfer (Erasmus MC) ernaar om bestaande medicijnen een herbestemming te geven in dat deze selectief het gedrag van agressieve kankercellen veranderen naar nietinvasieve en therapiegevoelige kankercellen of in goedaardige vetcellen.

Op zoek naar de oorsprong van ons autonome zenuwstelsel 

De hypothalamus is een hersengebiedje onderin het brein, dat via hormonen en het autonome zenuwstelsel onze fysiologie reguleert. De zenuwcellen die hormoonafgifte aansturen zijn reeds lang bekend. Prof. dr. Andries Kalsbeek (Amsterdam UMC), prof. dr. Onno Meijer, dr. Ahmed Mahfouz (LUMC), dr. Chun-Xia Yi (Amsterdam UMC) en prof. Eric Fliers (Amsterdam UMC) gaan met de nieuwste microscopen en moleculaire technieken voor het eerst de zenuwcellen die het autonome zenuwstelsel aansturen, opspeuren en karakteriseren.

Stress in insuline-producerende cellen in levende lijve onderzocht

In Type 1 diabetes worden de eilandjes van Langerhans vernietigd, waarom is niet bekend. Met een speciale kleurenmicroscoop bestuderen dr. Ben Giepmans (UMC Groningen), dr. Elizabeth Carroll (TU Delft) en dr. Arnaud Zaldumbide (LUMC) in levende vissenlarfjes of deze eilandjes, omringt door alvleeskliersappen producerende cellen, in de stress raken van hun buren. Dit kan de eerste stap zijn die de uiteindelijk vernietiging verklaart. 

De bicarbonaat scherm – een beschermend mechanisme niet alleen voor lever en galwegen, maar ook andere organen van de mens

Patiënten met immuun-gemedieerde cholestatische en genetische leverziekten lijden niet alleen aan gevolgen van leverinsufficiëntie, maar ook lever-onafhankelijke klachten. Prof. dr. Ulrich Beuers (Amsterdam UMC) en prof. dr. Ton Rabelink (LUMC) hebben bicarbonaatuitscheiding als beschermingsmechanisme voor lever en galwegen beschreven. Ze willen de ‘bicarbonaatscherm’ multidisciplinair verder karakteriseren en therapeutisch manipuleren in lever, galwegen en andere organen die bij deze patiënten klachten veroorzaken. 

Meer weten over alle gehonoreerde projecten? Bekijk dan het hele overzicht op de website van ZonMw. 

Bron: Leids Universitair Medisch Centrum

Datum: 11 juni 2021