Hierbij een overzicht van de promoties van Amsterdam UMC in de periode 25-29 januari

Maandag 25 januari 2021
Promotie (VU), 11.45 uur, online
Vicky de Boer: Doelgerichte behandeling om hoofd-halskanker te voorkomen

Tumoren in het hoofd-halsgebied ontstaan in het slijmvlies van mond en keel. Deze tumoren ontstaan bij het ouder worden, door roken, alcoholgebruik, maar ook door infectie met het humaan papillomavirus. De laatste jaren is de kennis over hoe deze tumoren ontstaan enorm toegenomen en zijn er veel ontwikkelingen geweest op het gebied van diagnostiek en behandeling. Maar de vijfjaars overleving neemt slechts mondjesmaat toe. 
Het is bekend dat deze tumoren ontstaan vanuit voorloperafwijkingen, bestaande uit cellen die een beperkt aantal genetische afwijkingen bevatten. Deze voorloperafwijkingen zijn vaak niet zichtbaar voor het blote oog en dus lastig te behandelen. Onder het motto ‘voorkomen is beter dan genezen’ is De Boer op zoek gegaan naar doelgerichte behandelingen om deze voorloperafwijkingen te behandelen. 
Zij heeft weefselmonsters van deze voorloperafwijkingen in kweek gebracht en een aantal genen gevonden die essentieel zijn voor deze premaligne cellen om te overleven. Door deze genen uit te schakelen met een medicijn, kon De Boer aantonen dat de cellen deze behandeling niet overleven. Deze medicijnen zouden nu getest moeten worden in een klinische studie om aan te tonen of de effecten in patiënten ook daadwerkelijk hoofd-halskanker kunnen voorkomen.
Proefschrift: Targeted chemoprevention of head and neck cancer

Maandag 25 januari 2021
Promotie (UvA), 14.00 u, online 
Jantien Hoogmoed: Behandeling van subarachnoïdale bloeding

Een subarachnoïdale bloeding is een bloeding in de ruimte tussen de hersenen en de schedel. Hoogmoed keek naar complicaties hierbij zoals hernieuwde bloedingen en hersenvliesontsteking. Hoe herstellen patiënten met deze bloeding die in coma naar het ziekenhuis worden gebracht? En: heeft een agressieve behandelstrategie invloed op de uitkomst?
Uit Hoogmoeds onderzoek blijkt dat mensen met een bloeding later op de dag, en mensen die naar een niet-behandelcentrum worden gebracht, meer complicaties hebben. De meest voorkomende oorzaak van overlijden is het staken van de ondersteunende behandeling. Patiënten die agressief worden behandeld, bereiken een betere uitkomst, ook degenen die in een diepe coma liggen. Hoogmoed bepleit daarom patiënten met een subarachnoïdale bloeding laagdrempelig te behandelen, ook de diep-comateuze. 
Proefschrift: Outcome in patients with a poor prognosis after subarachnoid hemmorrhage

Dinsdag 26 januari 2021
Promotie (VU), 11.45 uur, online
Trees Juurlink: Functioneren op werk met persoonlijkheidsstoornis

Juurlink deed onderzoek naar het functioneren op het werk bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis (PS) en in het bijzonder mensen met (symptomen van) een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS). Zij toont aan dat (symptomen van) BPS veel voorkomt bij mensen uit de beroepsbevolking en verschillende patiëntpopulaties. 
De associatie tussen verminderd functioneren op het werk en (symptomen van) BPS is deels te verklaren door kenmerken van BPS (bijvoorbeeld interpersoonlijk functioneren & identiteit), comorbiditeit met andere psychiatrische aandoeningen, zoals depressieve en angststoornissen, en gedeelde onderlinge kenmerken (zoals affectieve instabiliteit), stigma, en gebrek aan samenwerking tussen GGZ, bedrijfs- en verzekeringsgeneeskunde en de werkplek. Andere factoren, zoals de psychosociale werkomgeving en maatschappelijke factoren dragen ook bij aan verminderd functioneren op het werk. 
Dit bevestigt dat adequate GGZ-behandeling niet automatisch leidt tot beter functioneren op het werk, ook niet bij jongeren. Dit geeft het belang aan van het ontwikkelen van (vroeg)interventies gericht op het verbeteren van functioneren op het werk. Juurlink suggereert dat Individuele Plaatsing en Steun, een bewezen effectieve interventie voor het vinden en behouden van een baan bij mensen met psychische aandoeningen, ook effectief zou kunnen zijn bij mensen met PS.
Proefschrift: Occupational functioning in personality disorders

Woensdag 27 januari 2021
Promotie (UvA), 10.00 u, online 
Abdelali Bentohami: Behandeling van gebroken pols

Een gebroken pols (distale radiusfractuur) is de meest voorkomende trauma op de spoedeisende hulp. Uit het onderzoek van Bentohami blijkt dat van de drie onderzochte ziekenhuizen artsen in het academisch ziekenhuis meer patiënten operatief behandelen in vergelijking met andere ziekenhuizen. Ook keek hij of het gebruik van een plaatje om de breuk te fixeren meer complicaties geeft. Hij constateert dat die behandeling redelijk veilig is. 
Proefschrift: Fractures of the distal radius

Woensdag 27 januari 2021
Promotie (UvA), 11.00 u, online 
Celine Busard: Evaluatie van combinatietherapieën voor psoriasis

Psoriasis is een chronische ontstekingsziekte van de huid die de levenskwaliteit aanzienlijk kan belasten. Tussen de 1,3 tot 2,5 procent van de bevolking heeft deze ziekte. Er is nog geen genezing, maar nieuwe biologische therapieën gericht op specifieke afweercellen of boodschapper-eiwitten in het immuunsysteem, hebben de behandeling radicaal veranderd. Busard evalueert de voor- en nadelen van de nieuwe combinatietherapieën.
Proefschrift: A step towards personalized care for psoriasis

Woensdag 27 januari 2021
Promotie (VU), 11.45 uur, online
Armin Rauschenberger: Over nullen en eentjes

Het proefschrift van Rauschenberger gaat over hoog-dimensionale statistiek. In gewoon Nederlands: wat is het beste compromis tussen het vangen van enkele grote vissen en veel kleine vissen? Het antwoord is: Vang ze allemaal! 
De onderzoeker doet dit met het “stacked elastic net” voor. Dit is een combinatie van verschillende netten. Er zijn namelijk metten met kleine mazen zijn handig om veel kleine vissen te vangen. Ook zijn er netten met grote mazen die handig zijn om enkele grote vissen te vangen. En dan zijn er ‘elastic netten’: netten waarvan de mazen kunnen worden uitgerekt van klein naar groot, waardoor je ze  kunt aanpassen aan de grootte van de vissen. 
Met het “stacked elastic net” is het mogelijk alle vissen te vangen en is er geen besluit nodig om kleine of grote vissen te vangen. Met deze stelling gaat Rauschenberger terug naar de statistiek: indien er veel variabelen zijn om een uitkomst te voorspellen, maar het is onbekend of veel variabelen een beetje belangrijk of weinig variabelen heel belangrijk zijn. In dit geval kiest Rauschenberger ervoor alle compromissen te combineren en verbetert hij zodoende de voorspellingen. 
Proefschrift: Of Zeros and Ones: Association and Prediction in Genomics

Woensdag 27 januari 2021
Promotie (VU), 15.45 uur, online
Harmke Groot: Risico op hart- en vaatziekten en tweede tumoren in zaadbalkankeroverlevenden

Zaadbalkanker is een van de meest voorkomende maligniteiten onder jonge mannen. Gelukkig is het ook een succesvol te behandelen oncologische aandoening. Maar de behandeling geeft mogelijk wel een verhoogd risico op tweede tumoren en hart- en vaatziekten. Deze studieresultaten beschrijft Harme Groot in haar proefschrift. Het zijn de eerste studieresultaten die een platina-houdende chemotherapie associëren met zowel hart- en vaatziekten als tweede tumoren, waarbij het risico toenam met stijgende dosis platina-houdende chemotherapie.
Op basis van een grootschalig cohortonderzoek onder zo’n zesduizend mannen die tussen 1976 en 2007 zijn behandeld, toonden Groot en collega’s aan dat cisplatinum-houdende chemotherapie het risico op zowel tumoren als hart- en vaatziekten verhoogt, waarbij het risico toeneemt naarmate de dosis platina stijgt. Patiënten die met bestraling zijn behandeld, ondervinden geen verhoogd risico op hart- en vaatziekten, maar hebben wel een verhoogd risico op diabetes en tumoren in het bestralingsveld. 
De oorzaak achter de platina-gerelateerde late effecten is nog niet helemaal duidelijk; platina bleek eerder kankerverwekkend in dierstudies en daarnaast is er vele jaren na de behandeling nog reactief platina gevonden in bloed en urine van patiënten. In een cross-sectionele studie vonden Groot en collega’s tevens een hoge prevalentie van het metabool syndroom (verhoogd cholesterolgehalte, hoge bloeddruk, overgewicht en een hoge bloedsuikerspiegel) na platina-blootstelling.
De resultaten moeten worden bevestigd door grootschalig onderzoek met meer recent behandelde patiënten. Verder wordt screening aanbevolen voor darmtumoren en op risicofactoren voor hart- en vaatziekten na platina-blootstelling.
Proefschrift: Cardiovascular disease and second cancer risk in testicular cancer survivors

Donderdag 28 januari 2021
Promotie (UvA), 11.00 u, online  
Josephine Tan: Genen voor regulatie cholesterolbalans in cellen

Cholesterol is een essentiële bouwstof voor het lichaam en dient als grondstof voor hormonen en vitamines. Echter, te veel cholesterol is niet gezond en kan ziektes veroorzaken, met name hart- en vaatziekten. Het is belangrijk dat iedere cel in ons lichaam precies bijhoudt of er genoeg cholesterol is. Tan heeft nieuwe genen en processen in de menselijke cel in kaart gebracht die bijdragen aan de regulatie van de cholesterolbalans in cellen.
Proefschrift: Post-transcriptional regulation of intracellular cholesterol metabolism

Donderdag 28 januari 2021
Promotie (UvA), 13.00 u, online 
Suzan Knottnerus: Lange-keten vetzuuroxidatiestoornissen

Knottnerus vergroot het inzicht van een erfelijke ziekte veroorzaakt door een stoornis in de verbranding van lange-keten vetzuren. Ze keek naar het cellulaire mechanisme achter hartritmestoornissen die kunnen voorkomen bij patiënten met lange-keten-vetzuuroxidatiestoornissen. Volgens haar worden deze hartritmestoornissen veroorzaakt door stapeling van tussenproducten van de vetzuuroxidatie. 
Verder heeft ze gekeken naar het opsporen van deze ziekte met de hielprik. In Nederland wordt sinds 2007 via de hielprik bij baby’s gescreend op twee van de lange-keten-vetzuuroxidatiestoornissen. Sinds 2019 zit er ook een derde stoornis bij en de komende jaren worden twee van dergelijke stofwisselingsziekten toegevoegd aan de screening. Dit leidt tot het vinden van steeds meer patiënten. Er is momenteel nog te weinig kennis om te voorspellen hoe ernstig de ziekte wordt om een optimale behandeling voor de individuele patiënt te bepalen. De studies in dit proefschrift zijn erop gericht om de kennis over ernst van de ziekte en behandeling te verbreden. 
Proefschrift: Breaking down long-chain fatty acid oxidation disorders

Vrijdag 29 januari
Promotie (UvA), 10.00 u, online 
Johana Hrdinová: Alternatieven voor ontspoord bloedstollingseiwit

ADAMTS13 is een eiwit dat betrokken is bij de bloedstolling. Dit eiwit komt overal in het lichaam voor, maar bij sommige mensen gaat het eigen afweersysteem dit eiwit te lijf, wat leidt tot een stollingsziekte. Hrdinová heeft gekeken hoe deze ontsporing tot stand komt en wat eraan gedaan kan worden om dit proces te stoppen.
Ze heeft alternatieven voor ADAMTS13 ontworpen om het niet goed werkende eiwit te vervangen zonder dat het immuunsysteem dit in de gaten heeft. Ook heeft ze gekeken naar een medicijn dat de rol van ADAMTS13 kan overnemen bij de bloedstolling. 
proefschrift: ADAMTS13 and thrombotic thrombocytopenic purpura

Vrijdag 29 januari 2021
Promotie (VU), 11.45 uur, online
Vincent van Winden: Meer kennis over bestrijden tbc-bacterie

Mycobacteriën zoals de ziekteveroorzaker van tuberculose (tbc), Mycobacterium tuberculosis , zijn lastig te bestrijden door hun unieke cel-envelop. Vanwege deze ondoordringbare laag zijn de bacillen beschermd tegen antibiotica en ons immuunsysteem. Aangezien de bacteriecel wel voedingsstoffen moet kunnen opnemen en eiwitten moet uitscheiden om ons immuunsysteem te beïnvloeden, beschikken mycobacteriën over zogenaamde type VII secretie (T7S)-systemen. Deze systemen scheiden een grote hoeveelheid eiwitten uit en spelen een belangrijke rol in de infectie en overleving van de tbc-bacterie.  
Van Winden deed onderzoek naar hoe deze T7S systemen werken met een focus op de mycosine proteases (MycP). Deze membraangebonden eiwitten zijn essentieel voor het functioneren van de T7S systemen, echter de functie was nog onbekend. Zijn onderzoek toont aan dat de MycP eiwitten een interactie aangaan met het secretiekanaal van de T7S systemen en hiermee deze kanalen stabiliseren.
Door de toename van antibioticaresistente tbc-varianten wordt er gezocht naar nieuwe targets die met kleine stofjes te blokkeren zijn. De T7S-systemen, en daarmee de MycP-eiwitten, zijn hiervoor een goede kandidaat vanwege hun belangrijke functie in het infectieproces en de overleving van deze bacillen. Onderzoek naar de werkwijze van deze systemen is hierbij van groot belang.
Proefschrift: The mycosins of pathogenic mycobacteria

Vrijdag 29 januari 2021
Promotie (UvA), 14.00 u, online 
Karin Wasmann: Eerder en vaker chirurgie bij IBD

Chirurgie kan eerder en vaker in het multidisciplinaire behandeltraject van chronische darmontsteking (IBD) worden ingezet. Patiënten moeten hiervan op de hoogte worden gesteld. De patiënt is baas over eigen buik, daarom is counseling hierbij essentieel, stelt Wasmann in haar proefschrift over verbetering van het onderzoek naar multidisciplinaire behandeling van (IBD). Haar focus ligt op de chirurgische behandeling.
Ook moeten artsen openstaan voor alternatieve onderzoeksopzetten, waarin rekening wordt gehouden met patiënten-voorkeuren. Een gerandomiseerde studie (RCT) lijkt niet de ideale onderzoeksopzet wanneer chirurgie met medicatie wordt vergeleken.
Proefschrift: Research in surgical treatment of Inflammatory Bowel Disease

Bron: UvA
Datum: 25 januari 2021